| უნიფიცირებული დასახელება: | ჰალოპერიდოლიHaloperidol | ||
| ა.თ.ქ. კლასიფიკაცია: | |||
N05AD01 | N ნერვული სისტემა | ||
| 05 ფსიქოლეფსიური საშუალებები | |||
| A ანტიფსიქოზური პრეპარატები | |||
| D ბრუტიროფენონის წარმოებულები | |||
| ანოტაცია: | |||
| ჩვენება: | პათოლოგიური მდგომარეობა, როდესაც აღინიშნება ფსიქომოტორული აგზნება: მანია, დემენცია, ოლიგოფრენია, ფსიქოპათია, მწვავე და ქრონიკული შიზოფრენია, ალკოჰოლიზმი. ბოდვები და ჰალუცინაციები: მწვავე და ქრონიკული შიზოფრენია, პარანოიდული შიზოფრენია, მწვავე კონფუზია. ჰანტინგტონის ქორეა, “ჟილ დე ლა ტურეტის” სინდრომი. აგზნება მოხუცებულ ასაკში, აგრესიულობა, ენაბლუობა, ღებინება. ქცევის და ხასიათის ცვალებადობა ბავშვებში. ქრონიკული ტკივილის შემცირების დროს პრეპარატი წარმოადგენს დამხმარე საშუალებას ძლიერად მოქმედი ანალგეტიკებისათვის. პრეპარატის საინექციო სახით გამოყენება ნაჩვენებია სწრაფი ჩარევისათვის (მაგალითად, ფსიქომოტორული მოუსვენრობა, ან თუ პრეპარატის პერორალური გამოყენება შეუძლებელია). მწვავე მოუსვენრობა მთვრალ მდგომარეობაში, აგზნება თეთრი ცხელების დროს, აგზნების მწვავე ფსიქოზური მდგომარეობა და სხვა). | ||
| ფარმაკოლოგიური თვისება: | ჰალოპერიდოლი წარმოადგენს ნეიროლეფსიურ საშუალებას, რომელიც თავისი ქიმიური სტრუქტურით მიეკუთვნება ბუტიროფენონის წარმოებულებს. მას გააჩნია ანტიფსიქოზური და გამოხატული ანტიემეტური მოქმედება. მისი ანტიფსიქოზური მოქმედების მექანიზმი ძირითადად განპირობებულია დოფამინო-2 რეცეპტორების ბლოკადით. | ||
| ფარმაკოკინეტიკა: | პერორალური მიღებისას კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან აბსორბირდება პრეპარატის 70%. პარენტერული შეყვანისას ჰალოპერიდოლის დაახლოებით 92% უკავშირდება პლაზმის ცილებს. იგი განიცდის მეტაბოლიზმს ღვიძლში და ელიმინირდება ორგანიზმიდან შარდით და ნაღველით. ამავე დროს ექვემდებარება ჰეპატურ რეცირკულაციას. TЅ შეადგენს 13-40 სთ-ს. | ||
| დოზირება და მიღების წესი: | პრეპარატის დოზირება ინდივიუალურია და საწყისი დოზა დგინდება ავადმყოფის ასაკის, სიმპტომების სიმძიმის ხარისხის და ავადმყოფის რეაქციით სხვა ნეიროლეფსიური პრეპარატების მიმართ. მოხუცებულ და დასუსტებულ ავადმყოფებში ინიშნება დაბალი დოზები. ბავშვებში ჰალოპერიდოლი ინიშნება მხოლოდ წვეთების სახით. აბების და წვეთების დოზირება: მოზრდილებში: საწყისი დოზა მწვავე ფაზაში - 2,25-18მგ დღეში, Ѕ1/2-4 აბი 3-ჯერ დღეში, ან 7-60 წვეთი 3-ჯერ დღეში. ნეიროლეფსიური მოქმედების გამოყენებისას ინიშნება პრეპარატის დიდი დოზები, ფსიქომოტორული აგზნებისას - დაბალი დოზები. ბავშვებში გამოიყენება მხოლოდ წვეთების სახით: მხოლოდ ფსიქოზების სამკურნალოდ - საწყისი დოზა შეადგენს: 3 წლის ასაკიდან 5 წლამდე - 2 წვეთი 2-ჯერ დღეში (დილას და საღამოს); 5 წლის ასაკიდან 15 წლამდე - 5 წვეთი 2 ჯერ დღეში (დილას და საღამოს). საბავშვო დოზის განსაზღვრა: 0,1მგ/3 კგ სხეულის წონაზე, 2-3 ჯერ დღეში. თუ აუცილებელია, საწყისი დოზა იზრდება სამკურნალო ეფექტის მიღებამდე, შემდეგ მცირდება ეფექტურ შემანარჩუნებელ დოზამდე. პრეპარატის ხანგრძლივი გამოყენებისას ნეიროლეფსიური საშუალების სახით ინიშნება 13მგ ორალურად 3 ჯერ დღეში, არა უმეტეს 10-20მგ-ისა 3-ჯერ დღეში. ფსიმოტორული აგზნების საწინააღმდეგოდ ინიშნება 0,5-1მგ 3-ჯერ დღეში, არა უმეტეს 2-3მგ-ისა 3-ჯერ დღეში. თუ კლინიკური გაუმჯობესება არ აღინიშნება, პრეპარატით მკურნალობა გრძელდება 1 თვე. საინექციო პრეპარატის დოზირება: 1. მწვავე ფსიქოზის დროს: მოზრდილებში: 5-10მგ (1-2 ამპულა) ინტრავენურად ან კუნთებში. შესაძლებელია აღნიშნული დოზის განმეორება ყოველ 30-60 წუთში 1-2-ჯერ სასურველი ეფექტის მიღებამდე, არა უმეტეს 15-40მგ-ისა (გამონაკლის შემთხვევაში შესაძლებელია 100მგ-მდე). თუ დღეღამური დოზის შეჰყვანა წარმოებს ერთჯერადად, იგი შეყავთ ინტრავენური ინფუზიის სახით 6 საათის განმავლობაში. ბავშვებში 10 წლის ასაკის ზევით, ინდივიდუალური მიდგომით: ინტრავენურად ან კუნთებში 2,5-5მგ (1/2-1 ამპულა). 2. ალკოჰოლიზმი: მწვავე ალკოჰოლური ფსიქოზის დროს - 510მგ (1-2 ამპულა) კუნთებში. აუცილებლობის შემთხვევაში დოზა მეორდება, მაქსიმალურად 15-60მგ დღეში. თეთრი ცხელების დროს აგზნების საწინააღმდეგოდ ინიშნება 10-20მგ (2-4 ამპულა) ინტრავენურად. ამაზე მეტი დოზა შჰეყავთ ინტრავენური ინფუზიის სახით. 3. დაუოკებელი ღებინების დროს ან ღებინების პროფილაქტიკისათვის ოპერაციული ჩარევის შემდეგ ინიშნება 2,5-5მგ (1/2-1 ამპულა) ინტრავენურად ან კუნთებში. ინტრავენური ინფუზიის სიჩქარე შეადგენს 5მგ/წუთ-ში, ან 5მგ/30წამში, ან 10მგ/წუთში. სასურველი ეფექტი ვლინდება 10-40 წუთის განმავლობაში. | ||
| გვერდითი მოვლენები: | პრეპარატის საინექციო ხსნარის ხანმოკლე ვადით, 1-2 ჯერ დღეში, გამოყენება ძალიან იშვიათად იწვევს გვერდითი მოვლენების განვითარებას. ექსტრაპირამიდული რეაქციები: პრეპარატის ხანგრძლივი გამოყენებისას აღინიშნება აკინეზიის, ტრემორის, აკატიზიის, კუნთების ჰიპერტონიის ან სხვა პარკინსონისმსგავსი სიმპტომები. პრეპარატის დოზის შემცირების ან მკურნალობის დროებითი შეწყვეტის დროს აღნიშნული მოვლენები გაივლის, ან, ანტიპარკინსონული საშუალებების ერთდროული გამოყენებისას, მცირდება. ანტიქოლინერგული ტიპის ანტიპარკინსონული საშუალებების რუტინული გამოყენება დაუშვებელია, გარდა აუცილებელი შემთხვევებისა, ვინაიდა ეს ამცირებს ჰალოპერიდოლის ეფექტურობას. ტარდივური დისკინეზია (ტდ): იგი ვითარდება ნებისმიერი ანტიფსიქოზური საშუალების ხანგრძლივად გამოყენებისას, განსაკუთრებით და მოხუცებულ პაციენტებში დიდი დოზების დანიშვნისას, ძირითად ავადმყოფ ქალებში. მდგომარეობა ხასიათდება ენის, სახის, პირის და ქვედა ყბის რითმული მოძრაობით. ამ მდგომარეობის პირველი ნიშანია ენის უნებლიე მოძრაობა. ასეთ შემთხვევაში პრეპარატის მიღება დაუყოვნებლივ წყდება, რათა სინდრომი სრულად არ განვითარდეს. ამგვარი დისკინეზიის განვითარების შემ-თხვევაში გადადიან სხვა პრეპარატზე. ნეიროლეფსიური ავთვისებიანი სინდრომი (ნას): იგი ხასიათდება ჰიპერთერმიით, კუნთების რიგიდობით, ავტონომური არასტაბილურობით, ცნობიერების გარდამავალი დაბინდვით, კომატოზური მდგომარეობით და კრეატინინფოსფოკინაზას კონცენტრაციის მომატებით პლაზმაში. პროდრომალური ნიშნებია: ტაქიკარდია, ლაბილური არტერიული წნევა, ოფლიანობა ჰიპერთერმიის წინ. ასეთ შემ-თხვევაში მკურნალობა დაუყოვნებლივ წყდება. რეკომენდებულია დოფამინის აგონისტების გამოყენება, მაგალითად, ბრომკრიპტინის. სხვა გვერდითი მოვლენები ცენტრალური ნერვული სისტემის მხრივ: დაღლილობა, სედაციური ან დეპრესიული ეფექტი, ძილიანობა, ძილის დროებითი დარ-ღვევა, თავის ტკივილი, აშლილობა, ეპი ლეფსიური შეტევის grand mal-ს ტიპის განმეორება ავადმყოფებში, რომლებიც ადრე მკურნალობდნენ ეპილეფსიური საშუალებებით; ფსიქოზური სიმპტომები, მაგალითად, ჰალუცინაციების აღდგენა. ჩივილები კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მხრივ: იშვიათად: გულისრევა, უმადობა. შესაძლებელია როგორც წონის მომატება, ასევე - დაკლება. ენდოკრინული მოქმედება: დოფამინის მიმართ ანტაგონისტური მოქმედების გამო შესაძლებელია პროლაქტინის კონცენტრაციის მომატება შრატში, გალაქტორეა, გინეკომასტია, ოლიგო- ან ამენორეა. იშვიათად აღინიშნება ჰიპოგლიკემია და ადრენოკორტიკოტროპული ჰორმონის გამოყოფის შემცირება. გვერდითი მოვლენები გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მხრივ: შესაძლებელია განვითარდეს ტაქიკარდია და ჰიპოტენზია. დიდი დოზა ან ავადმყოფის მიდრეკილება იშვიათად იწვევს პარკუჭოვანი არითმიების განვითარებას. სხვა იშვიათად განვითარებული გვერდითი მოვლენები: ერითროციტოზი, აგრანულოციტოზი, თრომბოციტოპენია, ღვიძლის ფუნქციის დარღვევა, სიყვითლე, ერექციის და ეაკულაციის დარღვევა. იშვიათად აღინიშნება ჰიპერმგრძნობელობის რეაქცია: გამონაყარი კანზე, ურტიკარია, ანაფილაქსია, ყაბზობა, შარდვის გაძნელება, პირის სიმშრალე, მხედველობის დარღვევა, პერიფერიული შეშუპება, გაძლიერებული ოფლიანობა. განსაკუთრებით მოხუცებულ ავადმყოფებში იწვევს წვრილკუთხოვანი გლაუკომის შეტევას. უნდა აღინიშნოს უეცარი სიკვდილის შემთხვევები ავადმყოფებში, რომლებიც იღებდნენ ჰალოპერიდოლს, თუმცა იგი არ წარმოადგენს ნამდვილ გვერდით მოვლენას და მისი მეზეზობრივი კავშირი ჰალოპერიდოლთან დადგენილი არ არის. | ||
| უკუჩვენება: | მომატებული მგრძნობელობა პრეპარატის მიმართ; კომატოზური მდგომარეობა; ნევროლოგიური დაავადებები თამნხლები პირამიდალური და ექსტრაპირამიდული სიმპტომებით; ცენტრალური ნერვული სისტემის დათრგუნვა, გამოწვეული ალკოჰოლის მიღებით ან სხვა პრეპარატების დამთრგუნველი მოქმედებით. ბაზალური განგლიების დაზიანება. შედარებითი წინააღმდეგჩვენება: ორსულობა და ლაქტაციის პერიოდი; 10 წლამდე ასაკის ბავშვებში; ენდოგენური დეპრესიის დროს საჭიროა განისაზღვროს საინექციო ხსნარის გამოყენების მოსალოდნელი სარგებლინობა და პოტენციური რისკი. | ||
| განსაკუთრებული მითითებები: | პრეპარატი სიფრთხილით ინიშნება შემდეგი მდგომარეობის დროს: ღვიძლის, თირკმელების და გულის დაავადება; პარკინსონის დაავადება; დეპრესიული მდგომარეობა; ფეოქრომოციტომა; თირეოტოქსიკოზი; ეპილეფსია ან მიდრეკილება ეპილეფსიის ან კონვულსიების მიმართ (მაგალითად, თავის ტვინის დაავადება, ანტიალკოჰოლური მკურნალობა). თუ ავადმყოფმა წინასწარ ჩაიტარა მკურნალობა სედაციური მოქმედების ნეირო ლეფსიური საშუალებით, მისი მოხსნა წარმოებს თანდათანობით. პრეპარატის ხანგრძლივი გამოყენებისას რეკომენდებულია სისხლის სურათის და ღვიძლის ფუნქციის კონტროლი. თიროქსინი აძლიერებს ჰალოპერიდოლის ტოქსიურობას. ამიტომ ავადმყოფებში ჰიპერთირეოზით ჰალოპერიდოლით მკურნალობას ემატება შესაბამისი თირეოსტატური პრეპარატი. დეპრესიის და ფსიქოზის ერთდროული არსებობისას საჭიროა ჰალოპერიდოლის კომბინაცია ანტიდეპრესიულ საშუალებასთან. თუ ანტიპარკინსონული საშუალების ელიმინაცია მიმდინარეობს უფრო სწრაფად, ვიდრე ჰალოპერიდოლის, ანტიპარკინსონული მკურნალობა გრძელდება ჰალოპერიდოლის მიღების შეწყვეტის შემდეგ, რაც ხელს უწყობს ექსტრაპირამიდული სიმპტომების პროფილაქტიკას. პრეპარატის მოხსნა წარმოებს თანდათანობით, რათა შეიძლება განვითარდეს რეციდივი ან ძალიან იშვიათად - მოხსნის სიმპტომები (გულისრევა, ღებინება, უძილობა). გამოყენების პირველი ფაზა: ინდივიდუალურად განსაზღვრული დროის მანძილზე - ავტომობილის მართვა და მუშაობა მექანიზმებთან, რომლებიც საჭიროებენ მომატებულ ყურადღებას, დაუშვებელია. შემდგომში აკრძალვის დრო განისაზღვრება ინდივიდუალურად. პრეპარატით მკურნალობის დროს ალკოჰოლის მიღება დაუშვებელია. | ||
| ჭარბი დოზირება: | ძირითადი სიმპტომები: მძიმე პირამიდული რეაქცია, ჰიპოტენზია, სედაციური ეფექტი. ექსტრაპირამიდული რეაქცია ვლინდება კუნ-თების რიგიდობით, ზოგადი და ლოკალიზებული კანკალით. შეიძლება განვითარდეს ჰიპერტენზია. იშვიათად: კომატოზური მდგომარეობა და სუნთქვის დათრგუნვა თანმხლები ჰოპოტენზიით, რაც იწვევს შოკური მდგომარეობის განვითარებას. შესაძლებელია განვითარდეს პარკუჭოვანი არითმია QT ინტერვალის გახანგრძლივებით. სპეციფიური ანტიდოტი არ არსებობს. აბების ან წვეთების განოყენებისას რეკომენდებულია კუჭის ამორეცხვა და იძულებითი ღებინება, ამის შემდეგ ინიშნება გააქტივებული ნახშირი (გამონაკლისია კომატოზური მდგომარეობა ან კრუნჩხვები). როდესაც ავადმყოფი იმყოფება კომატოზურ მდგომარეობაში, სუნთქვის გამტარობის აღდგენა წარმოებს ენდოტრაქეალური მილის მეშვეობით. სუნთქვითი დეპრესიის დროს საჭიროა ხელოვნური სუნთქვის ჩატარება. ჰიპოტენზიის და კოლაფსის სამკურნალოდ ინიშნება ინტრავენურად პლაზმის ან ალბუმინის კონცენტრატი და ნორადრენალინი (ეპინეფრინის , ანუ ადრენალინის, გამოყენება დაუშვებელია). ექსტრაპირამიდული სიმპტომების შესამცირებლად საჭიროა ანტიპარკინსონული საშუალებების პარენტერალური შეყვანა (მაგალითად, ბენზტროპინის მეზილატი 1-2მგ კუნთებში ან ინტრავენურად). ნორმალური მაჩვენებლების მიღებამდე აუცილებელია ეკგ-მონიტორინგი. მძიმე არითმიის დროს საჭიროა შესაბამისი ანტიარითმული პრეპარატის გამოყენება. ჰალოპერიდოლის წვეთები ინახება სინათლისაგან დაცულ ადგილას, ოთახის ტემპერატურაზე. | ||
| ურთიერთქმედება სხვა მედიკამენტებთან: | პრეპარატმა შეიძლება გააძლიეროს ცენტრალური ნერვული სისტემის დეპრესანტების ეფექტი, როგორიცაა ალკოჰოლი, სედაციური და საძილე საშუალებები, ძლიერი მოქმედების ანალგეტიკები და ასევე გამოიწვიოს სუნთქვის დათრგუნვა. ეს გასათვალისწინებელია პრეპარატის გამოყენებისას მოხუცებულებში - დოზის შერჩევისას. პრეპარატის კომბინაცია მეთილდოპასთან აძლიერებს მის მოქმედებას ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე. პრეპარატი იწვევს ტრიციკლური ანტიდეპრესანტების მეტაბოლიზმის დათრგუნვას და ამით იზრდება მათი კონცენტრაცია პლაზმაში და ტოქსიურობა. ჰალოპერიდოლის კომბინაცია კარბამაზეპინის ხანგრძლივ თერაპიასთან იწვევს პრეპარატის კონცენტრაციის შემცირებას პლაზმაში. ასეთ დროს შესაბამისად იზრდება ჰალოპერიდოლის დოზა, ხოლო კარბამაზეპინის მოხსნის შემდეგ დოზა მცირდება. პრეპარატის კომბინაცია ლითიუმის შემცველ პრეპარატებთან იშვიათად იწვევს ენცეფალოპათიის მსგავს სინდრომს. თუ ავადმყოფებში, რომლებიც ერთდროულად იღებენ ჰალოპერიდოლს და ლითიუმის პრეპარატებს, აღინიშნება ნეიროტოქსიურობა, მკურნალობა დაუყოვნებლივ წყდება. პრეპარატი ამცირებს ორალური ანტიკოაგულანტების ეფექტს. მათი ერთდროული გამოყენებისას, ან ჰალოპერიდოილის მოხსნის შემდეგ, საჭიროა პრეპარატის დოზის თავიდან დადგენა. პრეპარატი იწვევს ადრენალინის და სხვა სიმპტომატური საშუალებების ეფექტის ანტოგონიზირებას. იგი ამცირებს ადრენერგული ბლოკატორების ჰიპოტენზიურ ეფექტს (მაგალითად, გუანეტიდინის). |
Page generation time: 0. 021117593 sec.
