| უნიფიცირებული დასახელება: | ტროპიზეტრონიTropisetron | ||
| ა.თ.ქ. კლასიფიკაცია: | |||
A04AA03 | A საჭმლის მომნელებელი ტრაქტი და ნივთიერებათა ცვლა | ||
| 04 ღებინების საწინააღმდეგო პრეპარატები | |||
| A ღებინების საწინააღმდეგო პრეპარატები | |||
| A სეროტონინული 5HT3- რეცეპტორების ანტაგონისტები | |||
| ანოტაცია: | |||
| ურთიერთქმედება სხვა მედიკამენტებთან: | ტროპიზეტრონის კომბინაცია რიფამპიცინთან ან სხვა სამკურნალო პრეპარატებთან, რომლებიც აინდუცირებენ ღვიძლის მიკროსომულ ფერმენტებს (მაგ. ფენობარბიტალთან) ამცირებს პლაზმაში ტროპიზეტრონის კონცენტრაციას და აგრეთვე მის ღებინების საწინააღმდეგო ეფექტს. ამიტომ ტროპიზეტრონის სწრაფი მეტაბოლიზმის მქონე პაციენტებში აუცილებელია ტროპიზეტრონის დოზის გაზრდა (ტროპიზეტრონის ნელი მეტაბოლიზმის მქონე პაციენტებში, პრეპარატის დოზის გაზრდა საჭირო არ არის). ციტოქრომ P450 ფერმენტული სისტემის ინჰიბიტორების, მაგ. ციმეტიდინის მოქმედება ტროპიზეტრონის კინეტიკურ მაჩვენებლებზე სისხლის პლაზმაში უმნიშვნელოა; აღნიშნულ შემთხვევებში ტროპიზეტრონის დოზა კორექციას არ საჭიროებს. ტროპისეტრონსა და სანარკოზო საშუალებებს შორის ურთიერთქმედების შესახებ კვლევები ჩატარებული არ არის. ტროპიზეტრონის კომბინაციით სხვა პრეპარატებთან ზოგიერთ ავადმყოფებში ადგილი აქვს QT ინტერვალის გახანგრძლივებას. ამასთან დაკავშირებით, საჭიროა განსაკუთრებული სიფრთხილე ტროპიზეტრონის კომბინაციის დროს იმ პრეპარატებთან, რომლებიც იწვევენ QT ინტერვალის გახანგრძლივებას. | ||
| ფარმაკოლოგიური თვისება: | ტროპიზეტრონი წარმოადგენს ღებინების საწინააღმდეგო საშუალებას. ც.ნ.ს-ში და პერიფერიულ ნეირონებში ლოკალიზებული სეროტონინის 5-HT3 რეცეპტორების მაღალსელექტიური ბლოკატორია, რომელთა სტიმულაციასთან დაკავშირებულია ღებინების ცენტრის აგზნება. ტროპიზეტრონი იწვევს გულისრევისა და ღებინების კუპირებას სიმსივნის საწინააღმდეგო პრეპარატებით ქიმიოთერაპიის დროს და პოსტოპერაციულ პერიოდში. ქირურგიული ოპერაციების და ზოგიერთი ქიმიოთერაპიული პრეპარატებით მკურნალობის დროს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ლორწოვან გარსში განლაგებული ენტეროქრომაფინის მსგავსი უჯრედებიდან სეროტონინის გამოყოფას იწვევს ცთომილი ნერვის აფერენტული ბოჭკოების სტიმულაციას, რაც ხელს უწყობს იწვევს ღებინების რეფლექსის და მასთან დაკავშირებული გულისრევის შეგრძნების ინიცირებას. ტროპიზეტრონი იწვევს აღნიშნულ რეფლექსში მონაწილე, პერიფერიულ ნეირონებში განლაგებული პრესინაფსური 5HT3 -რეცეპტორების და ც.ნ.ს-ში ლოკალიზებულ 5-HT3-რეცეპტორების სელექტიურ ბლოკადას და ხელს უშლის ღებინების რეფლექსის განვითარებას. გარდა ამისა, იგი თრგუნავს ღებინების რეფლექსის ცენტრალურ რკალს, ვინაიდან აბლოკირებს 5HT3-რეცეპტორებს ცნს-ში, კერძოდ არეა პოსტრემაში (IV პარკუჭის ფსკერი). აღნიშნული თვისებები განაპირობებს ტროპიზეტრონის ღებინების საწინააღმდეგო სპეციფიკური მოქმედების მექანიზმის საფუძველს. ტროპიზეტრონის მოქმედება გრძელდება 24 სთ-ს, რაც იძლევა პრეპარატის გამოყენების საშუალებას ერთხელ დღეში. | ||
| ფარმაკოკინეტიკა: | შეწოვა: ტროპიზეტრონი თითქმის მთლიანად შეიწოვება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მიერ (95%-ზე მეტი). ნახევრადაბსორბციის პერიოდი საშუალოდ შეადგენს დაახლოებით 20 წთ-ს. განაწილება: ტროპიზეტრონი უკავშირდება სისხლის პლაზმის ცილებს, უმეტესად - გლიკოპროტეინებს 71%-ით. პრეპარატის განაწილების მოცულობა მოზრდილებში შეადგენს 400-დან 600 ლ-მდე; 3-დან 6 წლამდე ასაკის ბავშვებში-დაახლოებით 145 ლ, 7-დან 15 წლამდე ასაკის ბავშვებ-ში-დაახლოებით 265 ლ-ს. მეტაბოლიზმი: ტროპიზეტრონის მაქსიმალური კონცენტრაცია სისხლის პლაზმაში აღინიშნება მისი მიღებიდან 3 სთ-ის განმავლობაში. ბიოშეღწევადობა დამოკიდებულია პრეპარატის დოზაზე: 5 მგ-იანი დოზით მიღებისას ბიოშეღწევადობა შეადგენს დაახლოებით 60%-ს და იგი იზრდება (100%-მდე) პრეპარატის 45 მგ-იანი დოზით მიღებისას. პრეპარატის ბიოშეღწევადობისა და ნახევარგამოყოფის პერიოდის საბოლოო მნიშვნელობები ბავშვებში და მოზრდილებში ერთნაირია. ტროპიზეტრონის მეტაბოლიზმი მიმდინარეობს ძირითადად ღვიძლში ინდოლის ჯაჭვის ჰიდროქსილირებით მე-5, მე-6 ან მე-7 მდგომარეობაში კონიუგაციის რეაქციით გლუკურონიდის ან სულფატის წარმოქმნით და მათი გამოყოფით შარდთან ან ნაღველთან ერთად (შარდში და განავალში მეტაბოლიტების შემცველობის თანაფარდობა შეადგენს 5:1). მეტაბოლიტები ნაკლებად აქტიურია და პრაქტიკულად არ მონაწილეობენ ტროპიზეტრონის ფარმაკოლოგიური მოქმედების რეალიზაციაში. მეტაბოლიზმის ხარისხი დამოკიდებულია პაციენტის ინდივიდუალურ თავისებურებებზე. ტროპიზეტრონის მეტაბოლიზმი დამოკიდებულია გენეტიკურად დეტერმინირებულ სპარტეინ/დებრიზოქინის პოლიმორფიზმთან. ცნობილია, რომ ევროპული რასის ადამიანთა დაახლოებით 8%-ს გააჩნია სპარტეინ/დებრიზოქინის ნელი მეტაბოლიზმი. ტროპიზეტრონის ხელმეორედ დანიშვნის დროს 10 მგ-ზე მეტი დოზით 2-ჯერ დღეში, შესაძლებელია ტროპიზეტრონის მეტაბოლიზმში მონაწილე ღვიძლის ფერმენტული სისტემის გაჯერება, რასაც თან ახლავს სისხლის პლაზმაში ტროპიზეტრონის მაჩვენებლების დოზადამოკიდებული მომატება. იმ პირებშიც კი, რომლებშიც ტროპიზეტრონის მეტაბოლიზმი ნელა მიმდინარეობს, პრეპარატის აღნიშნული დოზით მიღება არ იწვევს პლაზმაში ტროპიზეტრონის კონცენტრაციის ზღვრულზე მეტი მნიშვნელობით მომატებას. გულისრევისა და ღებინების თავიდან აცილების მიზნით სიმსივნის საწინააღმდეგო ქიმიოთერაპიული პრეპარატებით მკურნალობის დროს, პრეპარატის რეკომენდებული დოზით გამოყენების შემთხვევაში 6 დღის განმავლობაში, რომელიც შეესაბამება 5 მგ-ს ერთხელ დღეში, ტროპიზეტრონის დაგროვებას ორგანიზმში არა აქვს კლინიკური მნიშვნელობა. სწრაფი მეტაბოლიზმის მქონე პირებში ტროპიზეტრონის ნახევარგამოყოფის პერიოდი (ბეტა-ფაზა) შეადგენს დაახლოებით 8 სთ-ს, ხოლო ნელი მეტაბოლიზმის მქონე პირებში აღნიშნული მაჩვენებლის სიდიდე შესაძლებელია გახანგრძლივდეს. ტროპიზეტრონის საერთო კლირენსი შეადგენს დაახლოებით 1 ლ-წთ-ში, ხოლო თირკმელების კლირენსი-აღნიშნული მაჩვენებლის დაახლოებით 10%-ს. ტროპიზეტრონის საერთო კლირენსი ნელი მეტაბოლიზმის მქონე პაციენტებში ქვეითდება 0.1-0.2 ლ/წთ-მდე, ამ დროს თირკმელების კლირენსის მაჩვენებელი უცვლელია. არათირკმლისმიერი კლირენსის დაქვეითება იწვევს ნახევარგამოყოფის პერიოდის დაახლოებით 4-5-ჯერ გახანგრძლივებას და მრუდი “კონცენტრაცია-დრო” ფართის(AUC) მაჩვენებლის 5-7-ჯერ მომატებას. აღნიშნულ პაციენტებში პრეპარატის მაქსიმალური კონცენტრაციის სიდიდისა და განაწილების მოცულობის მნიშვნელობები არ განსხვავდება მათი შესაბამისი მაჩვენებლებისაგან ტროპიზეტრონის სწრაფი მეტაბოლიზმის მქონე პირებში. ტროპიზეტრონის ნელი მეტაბოლიზმის მქონე პაციენტებში შარდთან ერთად გამოყოფილი შეუცვლელი პრეპარატის რაოდენობა უფრო მაღალია, ვიდრე პაციენტებში ტროპიზეტრონის სწრაფი მეტაბოლიზმით. | ||
| ჩვენება: | - სიმსივნის საწინააღმდეგო თერაპიის დროს განვითარებული გულისრევისა და ღებინების თავიდან აცილება; - ოპერაციის შემდგომი გულისრევისა და ღებინების პროფილაქტიკა და მკურნალობა. გინეკოლოგიური ინტრააბდომინული ქირურგიული ჩარევის შემდგომ წარმოშობილი გულისრევისა და ღებინების თავიდან აცილება. | ||
| დოზირება და მიღების წესი: | სიმსივნის საწინააღმდეგო თერაპიის დროს წარმოშობილი გულისრევისა და ღებინების თავიდან აცილება: ბავშვებში 2 წლის ასაკის ზევით ტროპიზეტრონის რეკომენდებული დოზა შეადგენს 0.2 მგ/კგ წონაზე; მაქსიმალური სადღეღამისო დოზა-5 მგ-მდე. პირველ დღეს, რამოდენიმე ხნით ადრე ციტოსტატური საშუალებების მიღებამდე, პრეპარატი შეჰყავთ ვენაში წვეთობრივად, ან ინფუზიის სახით (ნატრიუმის ქლორიდის იზოტონუს ხსნარში, რინგერის ხსნარში, გლუკოზის 5% ან ფრუქტოზის 5% ხსნარში განზავების შემდეგ), ან ნელა (1 წთ-ის განმავლობაში). შემდგომში მე-2 დღიდან მე-6 დღის ჩათვლით პრეპარატი ენიშნებათ შიგნით მისაღებად. ტროპიზეტრონის დანიშვნა შესაძლებელია დასალევი ხსნარის სახით, ამპულის შიგ-თავსის გახსნით ფორთოხლის წვენთან ერთად დილით, ჭამამდე 1 სთ-ით ადრე. მოზრდილებში რეკომენდებულია ტროპიზეტრონის 6-დღიანი მკურნალობის კურსი5 მგ/დღეღამეში. პირველ დღეს, რამოდენიმე ხნით ადრე ციტოსტატური პრეპარატის მიღებამდე პრეპარატი შეჰყავთ ვენაში წვე-თოვანი: ან ინფუზიის სახით (ნატრიუმის ქლორიდის იზოტონურ ხსნარში, რინგერის ხსნარში, გლუკოზის 5% ან ფრუქტოზის 5% ხსნარში განზავების შემდეგ), ან ნელა (1 წთ-ის განმავლობაში). შემდგომში მე-2 დღიდან მე-6 დღის ჩათვლით პრეპარატი ენიშნებათ შიგნით მისაღებად. იმ შემთხვევაში, როდესაც მარტო ტროპიზეტრონის გამოყენება არ იწვევს ღებინების საწინააღმდეგო მოქმედებას, პრეპარატის სამკურნალო ეფექტის გაძლიერება ხდება მცირე რაოდენობით დექსამეთაზონის დანიშვნით. ოპერაციის შემდგომი გულისრევისა და ღებინების პროფილაქტიკა და მკურნალობა: მოზრდილებში რეკომენდებულია ტროპიზეტრონის ვენაში ინექცია 2 მგ-იანი დოზით, ან ინფუზიის სახით (წინასწარ განზავების შემდეგ), ან ნელი ინექციის სახით (30 წმ–ის განმავლობაში). ოპერაციის შემდგომი გულისრევისა და ღებინების თავიდან აცილების მიზნით ტროპიზეტრონის მიღება რეკომენდებულია ნარკოზის მიღებამდე რამოდენიმე ხნით ად-რე. ტროპიზეტრონის ხსნარი შეთავსებადია შემდეგ საინექციო ხსნარებთან (1 მგ ტროპისეტრონს ხსნიან 20 მლ-ში): გლუკოზის 5% ხსნარი (წონა/მოცულობით); მანიტოლის 10%-იანი ხსნარი (წონა/მოცულობით); რინგერის ხსნარი; ნატრიუმის ქლორიდის 0.9% ხსნარი (წონა/მოცულობით); კალიუმის ქლორიდის 0.3% ხსნარი (წონა/მოცულობით); ფრუქტოზის 5% ხსნარი (წონა/მოცულობით). | ||
| გვერდითი მოვლენები: | ტროპიზეტრონის გამოყენებისას რეკომენდებულ დოზებში გვერდითი ეფექტები გარდამავალი ხასიათისაა. 2 მგ-იანი დოზით პრეპარატის გამოყენების დროს ხშირად აღინიშნება თავის ტკივილი, ხოლო 5 მგ-იანი დოზით მისი გამოყენებისას ადგილი აქვს თავბრუსხვევას, გადაღლილობას და ცვლილებებს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მხრივ-მუცლის ტკივილს, დიარეას ან ყაბზობას. ისევე როგორც 5-HT3 რეცეპტორების სხვა ანტაგონისტების გამოყენების დროს, იშვიათად აღინიშნება ჰიპერმგრძნობელობის რეაქცია (“I-ტიპის რეაქცია”), რომლის-თვისაც დამახასიათებელია შემდეგი სიმპტომები: სახის ჰიპერემია და/ან გენერალიზებული ურტიკარია, მკერდის ძვლის არეში სიმძიმის შეგრძნება, ქოშინი, სწრაფად მიმდინარე ბრონქოსპაზმი, არტერიული ჰიპოტენზია. იშვიათ შემთხვევებში-კოლაფსი, გულის წასვლა ან გულის გაჩერება, რაც შეიძლება გამოწვეულ იქნას თანმხლები თერაპიით ან ძირითადი დაავადებით. | ||
| უკუჩვენება: | ტროპიზეტრონის, 5-HT3 რეცეპტორების სხვა ანტაგონისტების ან პრეპარატში შემავალი კომპონენტების მიმართ მომატებული მგრძნობელობა. | ||
| ორსულობა და ლაქტაცია: | ორსულობის პერიოდში ტროპიზეტრონის დანიშვნა ნებადართული არ არის, გარდა იმ ქირურგიული პროცედურების ჩატარებისა, სამედიცინო აბორტის დროს, როდესაც საჭიროა ოპერაციის შემდგომი გულისრევისა და ღებინების თავიდან აცილება. მონაცემები ტროპიზეტრონის ექსკრეტირების შესახებ დედის რძეში დღეისათვის ცნობილი არ არის, ამიტომ ლაქტაციის პერიოდში ტროპიზეტრონის გამოყენების შემთხვევაში საჭიროა შეწყდეს ძუძუთი კვება. | ||
| განსაკუთრებული მითითებები: | პრეპარატის გამოყენება იმ კატეგორიის პაციენტებში რომლებშიც სპარტეინ/დებრიზოქინის მეტაბოლიზმი ნელა მიმდინარეობს: აღნიშნული კატეგორიის პაციენტებში (ისინი შეადგენენ ევროპეიდული რასის პოპულაციის დაახლოებით 8%-ს), ტროპიზეტრონის ნახევარგამოყოფის პერიოდი ხანგრძლივდება (4-5-ჯერ, იმ პირებთან შედარებით, რომლებშიც ინტენსიურად მიმდინარეობს სპარტეინ/დებრიზოქინის მეტაბოლიზმი). პაციენტებში, რომლებშიც სპარტეინ/დებრიზოქინის მეტაბოლიზმი ნელა მიმდინარეობს, მკურნალობის 6 დღიანი კურსისას, პრეპარატის ჩვეულებრივი სადღეღამისო დოზის 5 მგ-ის შემცირება საჭირო არ არის. პრეპარატის გამოყენება ღვიძლისა და თირკმელების ფუნქციის მოშლით შეპყრობილ პაციენტებში: მწვავე ჰეპატიტით ან ღვიძლის ცხიმოვანი დისტროფიით დაავადებულ პაციენტებში ტროპიზეტრონის ფარმაკოკინეტიკის მაჩვენებლების ცვლილებები არ აღინიშნება. ღვიძლის ციროზით ან თირკმელების ფუნქციის მოშლით შეპყრობილ პაციენტებში შესაძლებელია სისხლის პლაზმაში ტროპიზეტრონის მაჩვენებლები აღემატებოდეს (მაქსიმალურად 50%-ით ) იმ მაჩვენებლებს, რომლებიც აღენიშნებათ იმ ჯგუფის ჯანმრთელ მოხალისეებს, რომლებშიც სპარტეინ/დებრიზოქინის მეტაბოლიზმი ინტენსიურად მიმდინარეობს. მიუხედავად ამისა, ტროპიზეტრონის რეკომენდებულ 6დღიანი კურსის დღეღამეში 5 მგ-იანი დოზით დანიშვნის შემთხვევაში პრეპარატის დოზა კორექციას არ საჭიროებს. პრეპარატის გამოყენება არტერიული ჰიპერტონიით შეპყრობილ პაციენტებში: არტერიული ჰიპერტონიით დაავადებულ პაციენტებში ტროპიზეტრონის დანიშვნა დღეღამეში 10 მგ-ზე მეტი დოზით ნებადართული არ არის, რადგან პრეპარატმა შეიძლება გამოიწვიოს წნევის შემდგომი მომატება. პრეპარატის გამოყენება გულის დაავადების დროს: პრეპარატი სიფრთხილით ენიშნებათ გულის რითმის და გამტარებლობის დარღვევით შეპყრობილ პაციენტებს, აგრეთვე ანტიარითმული პრეპარატებით ან ბეტა-ადრენობლოკატორებით მკურნალობის დროს, შესაბამისი გამოცდილების თანახმად ტროპიზეტრონის და სანარკოზო საშუალებების ერთდროულად გამოყენება აღნიშნულ შემ-თხვევებში ნებადართული არ არის. ბავშვებში 2 წლის ასაკის ზემოთ ტროპიზეტრონის გამოყენება შესაძლებელია. ხანდაზმულ პაციენტებში ტროპიზეტრონის გამოყენების შესახებ მონაცემები შესწავლილი არ არის. პრეპარატის უარყოფითი მოქმედების შესახებ არ არსებობს მონაცემები ავტოტრანსპორტის მძღოლებში და იმ პირებში, რომელთა მუშაობა ტექნიკასთან მოითხოვს მაქსიმალურ ყურადღებას. მიუხედავად ამისა საჭიროა პრეპარატის ისეთი გვერდითი მოვლენების გათვალისწინება, როგორიცაა: თავბრუსხვევა და გადაღლილობა. | ||
| ჭარბი დოზირება: | სიმპტომები: ტროპიზეტრონის განმეორებითი მიღებისას მაღალი დოზებით, თერაპიულთან შედარებით, ვითარდება მხედველობითი ჰალუცინაციები. არტერიული ჰიპერტონიით დაავადებულ ავადმყოფებში შესაძლებელია წნევის მომატება. მკურნალობა სიმპტომატურია, ორგანიზმის სასიცოცხლო ფუნქციების სისტემატური კონტროლის და პაციენტის მდგომარეობის მიხედვით. |
Page generation time: 0. 021662222 sec.
