| უნიფიცირებული დასახელება: | ციკლოფოსფამიდიCyclophosphamide | ||
| ა.თ.ქ. კლასიფიკაცია: | |||
L01AA01 | L სიმსივნის საწინააღმდეგო პრეპარატები და იმუნომოდულატორები | ||
| 01 სიმსივნის საწინააღმდეგო პრეპარატები | |||
| A მაალკილირებული პრეპარატები | |||
| A აზოტური იპრიტის ანალოგები | |||
| ანოტაცია: | |||
| ფარმაკოლოგიური თვისება: | პრეპარატი წარმოადგენს ავთვისებიანი სიმსივნის სამკურნალო მაალკილირებელ საშუალებას, რომელიც ხასიათდება ციტოსტატური და იმუნოდეპრესიული მოქმედებით. პრეპარატის ანტიკანცეროგენული მოქმედება რეალიზდება უშუალოდ სიმსივნურ უჯრედებში, სადაც იგი იშლება ფოსფატაზების ზეგავლენით, აქტიური კომპონენტის წარმოქმნით, რომელსაც ახასიათებს მაალკილირებელი მოქმედება. | ||
| ფარმაკოკინეტიკა: | სისხლის პლაზმაში მისი კონცენტრაციის მაქსიმუმი აღინიშნება ვენაში შეყვანიდან 2-3 სთ-ის შემდეგ. უცვლელი პრეპარატის პლაზმის ცილებთან კავშირი უმნიშვნელოა, მაგრამ ზოგიერთი მეტაბოლიტების შეკავშირების ხარისხი აღემატება 60%-ს. პრეპარატი აღწევს ჰემატოენცეფალურ ბარიერში შეზღუდული ხარისხით. პრეპარატი ბიოტრანსფორმაციას განიცდის ძირითადად ღვიძლში მიკროსომული ოქსიდაზური სისტემების მოქმედებით, რის შედეგადაც წარმოიქმნება აქტიური მაალკილირებელი მეტაბოლიტები (4-OH ციკლოფოსფამიდი და ალდოფოსფამიდი), რომელთა ნაწილი შემდგომში ექვემდებარება ტრანსფორმაციას არააქტიურ მეტაბოლიტებამდე, ნაწილი კი ტრანსპორტირდება უჯრედებში, სადაც ფოსფატაზების ზემოქმედებით გარდაიქმნება მეტაბოლიტებად, რომლებსაც გააჩნიათ ციტოტოქსიური მოქმედება. ვარაუდობენ, რომ პრეპარატის მოქმედების მექანიზმი მოიცავს დნმ-სა და რნმ-ის ფილამენტებს შორის “განივი ნაკერების” წარმოქმნის და აგრეთვე ცილების სინთეზის ინჰიბირებას. პრეპარატი ორგანიზმიდან ძირითადათ გამოიყოფა მეტაბოლიტების სახით. ამავე დროს, მისი დოზის 5-დან 25 %-მდე გამოიყოფა უცვლელი სახით შარდით, ნახევარგამოყოფის პერიოდით 3-12 სთ. | ||
| ჩვენება: | პრეპარატი გამოიყენება მწვავე ლიმფობლასტური და ქრონიკული ლიმფოლეიკოზის, ლიმფოგრანულემატოზის, არახოჯკინის ლიმფომების, მრავლობითი მიელომის, სარძევე ჯირკვლების და საკვერცხეების კიბოს, ნეირობლასტომის, რეტინობლასტომის დროს. იგი სხვა ანტიბლასტომურ საშუალებებთან კომბინაციაში გამოიყენება ფილტვის კიბოს, ჰერმინოგენული სიმსივნეების, საშვილოსნოს ყელის სიმსივნის, შარდის ბუშტის კიბოს, რბილი ქსოვილების სარკომის, რეტიკულოსარკომის, იუინგის სარკომის, ვილმსის სიმსივნის, წინამდებარე ჯირკვლის კიბოს დროს. | ||
| ურთიერთქმედება სხვა მედიკამენტებთან: | პრეპარატის მეტაბოლიზმის სიჩქარე და ლეიკოპენიის გამოწვევის უნარი იზრდება მასთან ერთად ფენობარბიტალის მაღალი დოზის ქრონიკული მიღებით. პრეპარატი ხელს უწყობს სუქცინილქოლინის ქლორიდის მოქმედების პოტენცირებას. ზოგადი ანესთეზიით ჩატარებული ოპერაციის შემდგომი 10 დღის განმავლობაში თუ პაციენტს უნიშნავენ ციკლოფოსფამიდს, ამის შესახებ საჭიროა ანესთეზიოლოგის ინფორმირება. | ||
| დოზირება და მიღების წესი: | პრეპარატი შედის მრავალი ქიმიოთერაპიული მკურნალობის სქემაში, ამიტომ მისი მიღების წესი და დოზირება დგინდება ინდივიდუალურად და თითოეული შემთხვევის დროს საჭიროა სპეციალური ლიტერატურით ხელმძღვანელობა. მოზრდილებსა და ბავშვებში პრეპარატი ინიშნება შემდეგი დოზისა და რეჟიმის მიხედვით: - 50-100 მგ/მ 2 ყოველდღიურად 2-3 კვირის განმავლობაში; - 100-200 მგ/ მ 2 - 3-ჯერ კვირაში 3-4 კვირის განმავლობაში; - 600-750 მგ/მ 2 - 2 კვირაში ერთხელ; - 1500-2000 მგ/მ 2 3-4 კვირაში ერთხელ 6-14 გ ჯამურ დოზამდე. დოზა დგინდება მისი ანტიკანცეროგენული მოქმედების ეფექტით და/ან ლეიკოპენიის მიხედვით. ციკლოფოსფამიდის და სიმსივნის სხვა საწინააღმდეგო საშუალებების ერთდროული გამოყენებისას რეკომენდებულია მისი და სხვა საშუალებების დოზის შემცირება. ციკლოფოსფამიდის შეყვანა შესაძლებელია - ვენაში ინექციის ან ინფუზიის სახით, კუნთებში, მუცლის ღრუში ან ინტრაპლევრულად. შეყვანის წინ პრეპარატს ხსნიან საინექციო წყალში. | ||
| გვერდითი მოვლენები: | სისხლმბადი ორგანოების მხრივ: ლეიკოპენია, ნეიტროპენია, ეპიზოდურად ვითარდება თრომბოციტოპენია ან ანემია. ტოქსიკური ეფექტები, ჩვეულებრივ ქრება პრეპარატის დოზის შემცირების ან მკურნალობის კურსის შეწყვეტისას. ლეიკოპენიის დროს ჰემოპოეზის აღდგენა ჩვეულებრივ იწყება მკურნალობის კურსის შეწყვეტიდან 7-10 დღის შემდეგ. კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მხრივ: გულისრევა, ღებინება, ანორექსია, აბდომინალურ მიდამოში ტკივილი ან იშვიათად დისკომფორტი, დიარეა. ცალკეულ შემთხვევაში აღინიშნება ჰემორაგიული კოლიტი, პირის ღრუს ლორწოვანი გარსის წყლულის განვითარება, სიყვითლე. აღნიშნული გვერდითი მოვლენები ქრება მკურნალობის კურსის დამთავრებისთანავე. კანის მხრივ: ხშირად ვითარდება ალოპეცია. თმების ზრდა იწყება მკურნალობის კურსის დამთავრებისას ან მისი გახანგრძლივების შემთხვევაში. ხანდახან მკურნალობის პროცესში ვითარდება კანზე გამონაყარი, პიგმენტაცია და ფრჩხილების ცვლილება. შარდგამომყოფი სისტემის მხრივ: ჰემორაგიული ურეთრიტი/ცისტიტი და თირკმლის მილაკების ნეკროზი, რომლებიც ჩვეულებრივ ქრება მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ. იშვიათად ზემოთაღნიშნული მოვლენები ატარებენ მძიმე ხასიათს და შესაძლებელია გამოიწვიონ ლეტალური გამოსავალი. ასევე მოსალოდნელია შარდის ბუშტის ფიბროზი, რომლის თანმხლებია ცის-ტიტი და/ან მის გარეშე, რომელიც იშვიათად ატარებს გავრცელებულ ხასიათს. შარდში შესაძლებელია შარდის ბუშტის ატიპიური ეპითელური უჯრედების აღმოჩენა. აღნიშნული გვერდითი მოვლენები დამოკიდებულია პრეპარატის დოზასა და მკურნალობის ხანგრძლივობაზე. ცისტიტის პროფილაქტიკას უზრუნველყოფს ჰიდრატაცია. ჰემორაგიული ცისტიტის მძიმე ფორმის არსებობისას რეკომენდებულია პრეპარატის მიღების შეწყვეტა. ინფექციები: პაციენტებში, რომლებსაც აღენიშნებათ მძიმე ფორმის იმუნოსუპრესია შესაძლებელია მძიმე ინფექციების განვითარება. ვირუსული, ბაქტერიული, სოკოვანი, პროტოზოული ან ჰელმინთური დაავადებებით შეპყრობილ პაციენტებში პრეპარატის დანიშვნა არ არის რეკომენდებული. აღნიშნული დაავადებების გამოვლენისას პრეპარატით მკურნალობის პროცესში რეკომენდებულია მკურნალობის შეწყვეტა ან მისი დოზის შემცირება. პრეპარატის დოზით 4.5-10 გ/მ 2 (120-დან 270 მგ/კგ) რამდენიმე დღის განმავლობაში მიღებისას ზოგიერთ პაციენტებში აღინიშნება კარდიოტოქსიკურობის ნიშნები, ჩვეულებრივ სიმსივნის საწინააღმდეგო ინტენსიური კომბინირებული თერაპიის დროს. ამასთანავე შეიძლება ადგილი ჰქონდეს მძიმე ხარისხის გულის შეგუბებით უკმარისობას ზოგჯერ ლეტალური გამოსავალით, რაც განპირობებულია მძიმე მიოკარდიტით. ელექტროკარდიოგრაფიული ან ექოკარდიოგრაფიული მონაცემებით პაციენტებში, რომლებსაც აღენიშნებოდათ კარდიოტოქსიკურობა, გამოწვეული პრეპარატის მაღალი დოზის გამოყენებით, არ აღინიშნებოდა მიოკარდის მდგომარეობის მხრივ რაიმე ნარჩენი ცვლილებები. პრეპარატი აძლიერებს დოქსორუბიცინის კარდიოტოქსიკურ მოქმედებას. სასუნთქი გზების მხრივ: არსებობს მონაცემები ფილტვების ინტერსტიციული ფიბროზის განვითარების შესახებ პაციენტებ-ში, რომლებიც იღებდნენ პრეპარატს მიიღეს მაღალი დოზით ხანგრძლივი დროის განმავლობაში. რეპროდუქციული სისტემის მხრივ: ოოგენეზისა და სპერმატოგენეზის დარღვევა. პრეპარატს შესწევს უნარი როგორც მამაკაცებში, ასევე ქალებში გამოიწვიოს სტერილობა, რომელიც ზოგიერთ პაციენტებში ატარებს შეუქცევად ხასიათს. ქალების დიდ ნაწილში ვითარდება ამენორეა. აღნიშნული ჯგუფის პაციენტებში რეგულარული მენსტრუალური ციკლი აღდგება მკურნალობის შეწყვეტიდან რამოდენიმე თვის განმავლობაში. პრეპუბერტულ პერიოდში მყოფ გოგონებში, მეორადი სასქესო ნიშნები ვითარდება ნორმალურად და მენსტრუალური ციკლი ნორმალურად მიმდინარეობს, შემდგომში ჩასახვისათვის მზად ყოფნით. მამაკაცებში პრეპარატის მიღების შედეგად შესაძლებელია ოლიგოსპერმიის ან აზოოსპერმიის განვითარება, რაც დაკავშირებულია ტესტოსტერონის ნორმალური სეკრეციის ფონზე გონადოტროპინის დონის მომატებასთან. აღნიშნულ პაციენტებში ლიბიდოს და პოტენციის დაქვეითება არ აღინიშნება. პრეპუბერტულ პერიოდში მყოფ ვაჟებში მეორადი სასქესო ნიშნები ვითარდება ნორმალურდ, მაგრამ მოსალოდნელია ოლიგოსპერმია ან აზოოსპერმია და ასევე გონადოტროპინის სეკრეციის მომატება. შესაძლებელია სათესლე ჯირკვლის სხვადასხვა ხარისხის ატროფია. ზოგიერთ პაციენტებში პრეპარატით გამოწვეული აზოოსპერმია ატარებს შექცევად ხასიათს, ამავე დროს დარღვეული ფუნქციის აღდგენა მოსალოდნელია მკურნალობის კურსის შეწყვეტიდან მხოლოდ რამოდენიმე წლის შემდეგ. კანცეროგენობა: ზოგიერთ პაციენტებში, რომლებსაც ადრე უტარდებოდათ პრეპარატიით მკურნალობა მონოთერაპიით ან სხვა მნიშვნელობა. ზოგიერთ პაციენტებში მიღებას შორის ინტერვალის ბოლოს აღენიშნებათ არტერიული წნევის დაქვეითება. პრეპარატით ხანგრძლივი დროით მკურნალობის შედეგად შენარჩუნებულია მისი ანტიჰიპერტენზიული მოქმედება. პაციენტებში, რომლებსაც აღენიშნებათ არტერიული ჰიპერტენზია, აგრეთვე თირკმელების ზომიერი ან მძიმე ფორმის უკმარისობა, თირკმელების სისხლით მომარაგება და გორგლოვანი ფილტრაციის სიჩქარე არ იცვლება, კლინიკურად მნიშვნელოვანი არტერიული წნევის შემცირების მიუხედავად, პრეპარატით მკურნალობის დროს. როგორც სხვა ანგიოტენზინმაკონვერტირებელი ფერმენტის ინჰიბიტორების შემ-თხვევაში, ცილაზაპრილის ანტიჰიპერტენზიული მოქმედება შავკანიან პაციენტებშისიმსივნის საწინააღმდეგო სამკურნალო საშუალებებთან კომბინაციაში, აგრეთვე მკურნალობა სხვა მეთოდებით, ვითარდებოდა მეორადი ავთვისებიანი სიმსივნეები. ხშირად ეს იყო შარდის ბუშტის სიმსივნეები (ჩვეულებრივ იმ პაციენტებში, რომლებიც ადრე დაავადებულნი იყვნენ ჰემორაგიული ცისტიტით), მიელოპროლიფერაციული ან ლიმფოპროლიფერაციული დაავადებები. მეორადი სიმსივნეები შედარებით ხშირად ვითარდებოდა იმ პაციენტებში, რომლებსაც აღენიშნებოდათ პირველადი მიელოპროლიფერაციული ავთვისებიანი სიმსივნეები ან კეთილთვისებიანი დაავადებები, ასევე იმუნური პროცესის დარღვევა. ზოგ შემთხვევებში მეორადი სიმსივნეები ვითარდება მკურნალობის შეწყვეტიდან რამდენიმე წლის შემდეგ. | ||
| უკუჩვენება: | ძვლის ტვინის ფუნქციის დათრგუნვა, ციკლოფოსფამიდის მიმართ მომატებული მგრძნობელობა, ასევე ორსულობისა და ლაქტაციის პერიოდი. | ||
| ჭარბი დოზირება: | არ არის ცნობილი. ჭარბი დოზირების შემთხვევაში საჭიროა ვიტალური შემანარჩუნებელი ღონისძიებების ჩატარება, ინფექციების მკურნალობა, მიელოსუპრესიის და/ან კარდიოტოქსიკურობის შესაბამისი მკურნალობით. | ||
| განსაკუთრებული მითითებები: | პრეპარატის მიღებისას საჭიროა ყურადღება მიექცეს პაციენტების მდგომარეობას, ვინაიდან შესაძლებელია განვითარდეს ქვემოთჩამოთვლილი ტოქსიკური ეფექტები შემდეგი მდგომარეობების შემთხვევაში: - ლეიკოპენია; - თრომბოციტოპენია; - ძვლის ტვინის ინფილტრაცია სიმსივნური უჯრედებით; - ადრე ჩატარებული სხივური თერაპია; - სხვა ციტოტოქსიკური საშუალებებით ადრე ჩატარებული თერაპია; - ღვიძლის ფუნქციის დარღვევა; - თირკმელების ფუნქციის დარღვევა. მკურნალობის პერიოდში აუცილებელია პერიფერიული სისხლის ანალიზის ჩატარება (განსაკუთრებით ყურადღება უნდა მიექცეს ნეიტროფილებსა და თრომბოციტებს), ჰემოპოეზის დათრგუნვის ხარისხის შესაფასებლად. ასევე რეკომენდებულია შარდის ანალიზის ჩატარება, მასში ერითროციტების არსებობის გამოსავლენად, რაც შეიძლება წინ უსწრებდეს ჰემორაგიული ცისტიტის განვითარებას. 1 მმ3-ში 2500-მდე ლეიკოციტების და/ან 100000-მდე თრომბოციტების რაოდენობის დაქვეითებისას რეკომენდებულია პრეპარატის მიღების შეწყვეტა. ქალებში მკურნალობის პერიოდში საჭიროა საიმედო კონტრაცეპტივის გამოყენება. ადრენალექტომია: პაციენტებში, რომლებსაც ჩაუტარდათ ადრენალექტომია, აუცილებელია როგორც სტეროიდული საშუალებების, ასევე პრეპარატის დოზის კორექცია. ჭრილობის შეხორცება: პრეპარატი ხელს უშლის ნორმალური რეგნერაციის პროცესს. |
Page generation time: 0. 022049748 sec.
