| უნიფიცირებული დასახელება: | ამიტრიპტილინიAmitriptyline | ||
| ა.თ.ქ. კლასიფიკაცია: | |||
N06CA01 | N ნერვული სისტემა | ||
| 06 ფსიქოანალეფსიური საშუალებები | |||
| C ფსიქოლეფსიური და ფსიქოანალეფსიური საშუალებები კომბინაციები | |||
| A ანტიდეპრესანტები ფსიქოლეფსიურ საშუალებებთან კომბინაციაში | |||
N06AA09 | N ნერვული სისტემა | ||
| 06 ფსიქოანალეფსიური საშუალებები | |||
| A ანტიდეპრეპსანტები | |||
| A მონოამინების უკუმიტაცების არასელექტიური ინჰიბიტორები | |||
| ანოტაცია: | |||
| ფარმაკოკინეტიკა: | ამიტრიპტილინი პერორალური მიღებისას თითქმის მთლიანად შეიწოვება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან. პრეპარატის მაქსიმალური კონცენტრაციის პიკი სისხლის პლაზმაში აღინიშნება 4-8სთ-ში. პლაზმის ცილებთან მისი კავშირი შეადგენს დაახლოებით 95% ს. ამიტრიპტილინი მეტაბოლიზდება ღვიძლში, აქტიური მეტაბოლიტის დესმეთილამიტრიპტილინის (ნორტრიპტილინი) წარმოქმნით. პლაზმიდან მისი ნახევრადგამოყოფის პერიოდი შეადგენს 10-დან 28 სთ-მდე, ხოლო ნორტრიპტილინისათვის 16-დან 80სთ-მდე. ხანდაზმულ პაციენტებს, ახალგაზრდა პაციენტებთან შედარებით, აღენიშნებათ სისხლის პლაზმაში პრეპარატის მაღალი კონცენტრაციები და შედარებით ხაგრძლივი ნახევრადგამოყოფის პერიოდი. ამიტრიპტილინი ორგანიზმიდან ელიმინირდება ძირითადად თირკმელების (ნაწილობრივ ნაწლავებით) საშუალებით მეტაბოლიტების და კონიუგატების, ხოლო 5%-ზე ნაკლები უცვლელი სახით. ამიტრიპტილინი და ნორტრიპტილინი ადვილად გაივლიან პლაცენტურ ბარიერს და მათი კონცენტრაცია დედის რძეში იგივეა, რაც პლაზმაში. ამიტრიპტილინის და ნორტრიპტილინის ელიმინაცია ორგანიზმიდან ჰემოდიალიზის საშუალებით არაეფექტურია. | ||
| ჩვენება: | მანიაკალურ-დეპრესიული ფსიქოზის დეპრესიული ფაზა, სხვადასხვა ეტიოლოგიის დეპრესიული მდგომარეობები (მათ შორის ბავშვთა ასაკიც), პერიოდული დეპრესიული ეპიზოდები, ბიპოლარული აფექტური დარ-ღვევების დეპრესიული ფაზა, დეპრესიული სინდრომი შიზოაფექტური დარღვევების დროს, ორგანული წარმოშობის დეპრესიული მდგომარეობა (მაგ, თავის ტვინში სისხლჩაქცევის შემდეგ), შიშის და დეპრესიის შერეული რეაქცია, რეზერპინით მკურნალობის შემდეგ განვითარებული დეპრესიები, პათოლოგიური შიში, პროლონგირებული დეპრესიული რეაქცია, პრემენსტრუალური სინდრომი, მსხვილი ნაწლავის გაღიზიანება. ბავშვთა ასაკის დეპრესიები: შიშის და დეპრესიის შერეული რეაქციები, მომატებული მგრძნობელობის, მორცხვობის და მარტოობის სურვილით მიმდინარე ბავშვთა ასაკის სპეციფიკური ემოციური დარღვევები. შერეული ემოციური დარღვევები და ქცევის მოშლა - ძირითადად განგაში. არასრულფასოვნების კომპლექსი და აკვიატებული აზრები, ბავშვთა ენურეზი (განსაკუთრებით პირველადი) შარდის ბუშტის ჰიპოტონიის მქონე ბავშვების გარდა, მენტალური ანორექსია. | ||
| დოზირება და მიღების წესი: | პრეპარატის დოზის დადგენა ხდება ინდივიდუალურად ექიმის მიერ. პრეპარატის მიღებისას დასაწყისში სადღეღამისო დოზა შეადგენს 25-50 მგ-ს (იღებენ ძილის წინ). შემდგომში დოზას თანდათანობით ზრდიან 5-6 დღის განმავლობაში 150-200 მგ-მდე დღეში, დოზის უმეტეს რაოდენობას იღებენ ძირითადად ღამით. თუ მკურნალობის II კვირის განმავლობაში მდგომარეობა არ უმჯობესდება, მაშინ დოზას ზრდიან 300 მგმდე დღეში. შემდგომში ხდება აღნიშნული დოზის თანდათან შემცირება 50-100 მგ-მდე დღეში დეპრესიის ნიშნების სრულ გაქრობამდე. ხანდაზმულ ასაკში ამბულატორული მკურნალობის დროს ინიშნება 50-100 მგ ძილის წინ. ბავშვებში ღამის ენურეზის დროს - 12.5-25 მგ ძილის წინ. სასკოლო ასაკის ბავშვებს ენიშნებათ 12.525 მგ 1-3-ჯერ დღეში. პრეპარატის მოქმედების ეფექტი ძირითადად იწყება 7-10 დღიანი მკურნალობის შემდეგ. იმ შემთხვევაში, თუ ავადმყოფის მდგომარეობა არ გაუმჯობესდა 3-4 კვირიანი მკურნალობის კურსის შემდეგ, მკურნალობის შემდგომი გაგრძელება მიზანშეწონილი არ არის. ანტიდეპრესული მოქმედების გაძლიერება შესაძლებელია ამიტრიპტილინისა და ნორტრიპტილინის კომბინაციით. ამიტრიპტილინის მიღება 6-8 თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში რეკომენდებული არ არის. თუ ამიტრიპტილინის დანიშვნა სურთ დეპრესიის მორიგი ეპიზოდის პრევენციისათვის, უმჯობესია ამ შემთხვევაში ლითიუმის მიღება. ამიტრიპტილინი პროფილაქტიკის მიზნით ენიშნებათ მხოლოდ იმ ავადმყოფებს, რომლებშიც ლითიუმის გამოყენება წინააღმდეგნაჩვენებია. | ||
| გვერდითი მოვლენები: | პრეპარატით მკურნალობის შედეგად გამოწვეული გვერდითი მოვლენები აღენიშნებათ ძირითადად (16-20%) ხანდაზმულ პაციენტებს და 5 წლამდე ასაკის ბავშვებს. ხშირად - ძილიანობა (6%), დეზორიენტაცია და აჟიტაცია (3%), ფსიქოზი და ჰალუცინაციები (1.5%), ექსტრაპირამიდული დარ-ღვევები (0.5%). პრეპარატის ქოლინოლიზური მოქმედებით (2.5%) გამოწვეული აკომოდაციის დარღვევა, თვალშიდა წნევის მომატება, პირის სიმშრალე, პირში მწარე გემოს შეგრძნება, ყაბზობა, ნაწლავების გაუვალობა, შარდის შეკავება, სხეულის ტემპერატურის მომატება. გულსისხლძარღვთა სისტემის მხრივ: ტაქიკარდია, არითმია, ორთოსტატური ჰიპოტენზია, ექსტრასისტოლია, წინაგულების და პარკუჭების ფიბრილაცია გულის გაჩერებამდე. კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მხრივ: გულისრევა, ღებინება, ანორექსია, სტომატიტი, დისკომფორტი ეპიგასტრიუმის არეში, იშვია-თად ღვიძლის ფუნქციის მოშლა (ღვიძლის ტრანსამინაზების აქტივობის მომატება, სიყვითლე). ენდოკრინული სისტემა: გალაქტორეა, გინეკომასტია, ლიბიდოს და პოტენციის დაქვეი-თება. კანზე გამონაყარი, ალერგიული რეაქციები, აგრანულოციტოზი, ლეიკოპენია, ეოზინოფილია, თრომბოციტოპენია. | ||
| ჭარბი დოზირება: | სიმპტომები: გაღიზიანება, ფსიქომოტორული დარღვევები, პირის სიმშრალე, მიდრიაზი, ტაქიკარდია, შარდის შეკავება, ნაწლავების ჰიპოტონია. მძიმე ინტოქსიკაცის შემ-თხვევაში: გონების დაკარგვა, კრუნჩხვები, მიოკლონუსი, არტერიული წნევის დაქვეი-თება, არითმია. მკურნალობა: სიმპტომატური. საჭიროა ელექტროკარდიოგრაფიული და გულის სხვა ფუნქციების პერიოდული კონტროლი. მძიმე ინტოქსიკაციის დროს (არითმია, კრუნჩხვები, ღრმა კომა) ინიშნება 1-3 მგ ფიზოსტიგმინის სალიცილატის ვენაში ინფუზია. ორგანიზმში ფიზოსტიგმინი სწრაფად იშლება. ფიზოსტიგმინის ტოქსიკურობის გამო, მისი შეყვანის წინ საჭიროა ავადმყოფის კლინიკური მდგომარეობის პერიოდული კონტროლი. ცირკულატორული შოკის და მეტაბოლური აციდოზის დროს ინიშნება სტანდარტული სიმპტომატური მკურნალობა. გულის არითმიის მკურნალობა შესაძლებელია პროპრანოლოლით. გულის უკმარისობის დროს შესაძლებელია სათითურას პრეპარატების გამოყენება. გულის ფუნქციის მონიტორინგი ტარდება არა უმცირეს 5 დღის განმავლობაში. კონვულსიების დროს ინიშნება კრუნჩხვების საწინააღმდეგო საშუალებები. | ||
| ურთიერთქმედება სხვა მედიკამენტებთან: | ამიტრიპტილინი აძლიერებს ზოგიერთი ანტიპარკინსონული საშუალებების, ფენოთიაზინის წარმოებულების, ვაზოდილატატორების და თიაზიდური დიურეზული საშუალებების ანტიქოლინერგულ მოქმედებას. პრეპარატი აძლიერებს ნარკოტიკული ანალგეზიური საშუალებების და ბარბიტურატების, დისულფირამის რეაქციას, ალკოჰოლის ცენტრალურ მოქმედებას. შესაძლებელია გამოიწვიოს, ძირითადად, არასასურველი ვეგეტატური მოვლენები. აძლიერებს სიმპა-თომიმეტური საშუალებების და ფსიქოსტიმულატორების მოქმედების ეფექტებს. ამიტრიპტილინისა და მაო-ს ინჰიბიტორების კომბინაციას შეიძლება მოჰყვეს ლეტალური გამოსავალი. ამიტრიპტილინი აძლი ერებს ზოგიერთი I და III ჯგუფის ანტიარითმული საშუალებების მოქმედების ეფექტს. ამიტრიპტილინის კომბინაციამ ნეიროლეფსიურ და ან ანტიქოლინერგულ პრეპარატებთან შესაძლებელია გამოიწვიოს ფებრილური ტემპერატურული რეაქცია, ნაწლავების პარალიზური გაუვალობა. პრეპარატი აძლიერებს კატექოლამინების ჰიპერტენზიულ ეფექტს, თუმცა აინჰიბირებს იმ პრეპარატების ეფექტს, რომლებიც ხელს უწყობენ ნორადრენალინის გამონთავისუფლებას. ბარბიტურატები, ღვიძლის ფერმენტების ინდუქციის გამო ამცირებენ ამიტრიპტილინის კონცენტრაციას სისხლის პლაზმაში 1/20. | ||
| უკუჩვენება: | აბსოლუტური: პრეპარატის მიმართ მომატებული მგრძნობელობა, ცნს-ზე დამთრგუნველად მოქმედი სამკურნალო პრეპარატებით გამოწვეული მწვავე მოწამვლა, ალკოჰოლით ინტოქსიკაცია, მწვავე დელირიუმი, გლაუკომა და პარალიზური ილეუსი (ამიტრიპტილინის ანტიქოლინერგული მოქმედების გამო), ეპილეფსია, პილოროსტენოზი, მაო-ს ინჰიბიტორებით ერთდროული მკურნალობა ან მა-თი 14 დღეზე უფრო ადრე დანიშვნა ამიტრიპტილინით მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ. შედარებითი: ორსულობის I ტრიმესტრი, გულის მანკი დეკომპენსაციის სტადიაში, გულის იშემიური დაავადება, გულის უკმარისობა, წინამდებარე ჯირკვლის ჰიპერტროფია, შარდვის გაძნელება (შეკავება), გულის რითმის ნებისმიერი სახის დარღვევა ან ტაქიკარდიით მიმდინარე პათოლოგია. | ||
| ორსულობა და ლაქტაცია: | ორსულობის I ტრიმესტრში ამიტრიპტილინის გამოყენება შესაძლებელია მხოლოდ განსაკუთრებული ჩვენებების მიხედვით. რადგან ამიტრიპტილინი მცირე რაოდენობით ექსკრეგირებს დედის რძეში, ამიტომ ლაქტაციის პერიოდში საჭიროა შეწყდეს ძუძუთი კვება ან პრეპარატის მიღება. | ||
| განსაკუთრებული მითითებები: | მკურნალობისას დაუშვებელია ალკოჰოლის მიღება. სისხლში კრეატინინისა და შარდოვანას კონცენტრაციის მომატებისას საჭიროა პრეპარატის მიღების დაუყოვნებლივ შეწყვეტა. პრეპარატი ინიშნება მაო-ს ინჰიბიტორების მიღებიდან 14 დღის ინტერვალის შემდეგ. ხანდაზმულ ავადმყოფებში მკურნალობა მიმდინარეობს მინიმალური დოზებითა და სისტემატური კონტროლით. პრეპარატის მიღებისას აკრძალულია ავტოტრანსპორტის მართვა და იმ სამუშაოს შესრულება, რომელიც მოითხოვს ყურად-ღების მაქსიმალურ კონცენტრაციას. | ||
| ფარმაკოლოგიური თვისება: | თავისი მოქმედებით ამიტრიპტილინი აინჰიბირებს მონოამინების უკუმიტაცების პროცესს ნეირონებში და იწვევს მათ დეპონირებას ცნს-ში, რაც აძლიერებს ადრენერგულ და სეროტონინერგულ ზეგავლენას თავის ტვინის შესაბამის რეცეპტორებზე. ამ მხრივ იგი წარმოადგენს ერთერთ ძლიერმოქმედ ტრიციკლურ ანტიდეპრესანტს, რომელიც ასევე ხასიათდება თიმოლეფსიური (იმიპრამინის მსგავსი), ანტიჰისტამინური და ანტიქოლინერგული ეფექტებით. |
Page generation time: 0. 022922009 sec.
