| უნიფიცირებული დასახელება: | დექსამეთაზონიDexamethasone | ||
| ა.თ.ქ. კლასიფიკაცია: | |||
S01BA01 | S პრეპარატები გრძნობის ორგანოების დაავადებების მკურნალობისათვის | ||
| 01 პრეპარატები თვალის დაავადებების მკურნალობისათვის | |||
| B ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები | |||
| A კორტიკოსტეროიდები | |||
R01AD03 | R სასუნთქი სისტემა | ||
| 01 პრეპარატები ცხვირის დაავადებების მკურნალობისათვის | |||
| A დეკოგესტანტები და სხვა პრეპარატები ადგილობრივი გამოყენებისათვის | |||
| D კორტიკოსტეროიდები | |||
S03BA01 | S პრეპარატები გრძნობის ორგანოების დაავადებების მკურნალობისათვის | ||
| 03 პრეპარატები თვალის და ყურის დაავადებების მკურნალობისათვის | |||
| B კორტიკოსტეროიდები | |||
| A კორტიკოსტეროიდები | |||
S02BA06 | S პრეპარატები გრძნობის ორგანოების დაავადებების მკურნალობისათვის | ||
| 02 პრეპარატები ყურის დაავადებების მკურნალობისათვის | |||
| B კორტიკოსტეროიდები | |||
| A კორტიკოსტეროიდები | |||
D07AB19 | D დერმატოლოგია | ||
| 07 კორტიკოსტეროიდები გარეგანი გამოყენებისათვის კანის დაავადებების მკურნალობისათვის | |||
| A კორტიკოსტეროიდები | |||
| B კორტიკოსტეროიდები ზომიერი აქტივობით (II ჯგუფი) | |||
C05AA09 | C გულ-სისხლძარღვთა სისტემა | ||
| 05 ანგიოპროტექტორები | |||
| A ადგილობრივი გამოყენების პრეპარატები ბუასილის მკურნალობისათვის | |||
| A კორტიკოსტერეოიდების შემცველი პრეპარატები | |||
D10AA03 | D დერმატოლოგია | ||
| 10 პრეპარატები ფერიმჭამელების მკურნალობისათვის | |||
| A პრეპარატები გარეგანი გამოყენებისათვის ფერიმჭამელების მკურნალობისათვის | |||
| A გლუკოკორტიკოსტეროიდების შემცველი პრეპარატები გარეგანი გამოყენებისათვის ფერიმჭამელების მკურნალობისათვის | |||
H02AB02 | H ჰორმონები სისტემური გამოყენებისათვის (სასქესო ჰორმონების გარდა) | ||
| 02 კორტიკოსტეროიდები სისტემური გამოყენებისათვის | |||
| A კორტიკოსტეროიდები სისტემური გამოყენებისათვის | |||
| B გლუკოკორტიკოიდები | |||
A01AC02 | A საჭმლის მომნელებელი ტრაქტი და ნივთიერებათა ცვლა | ||
| 01 სტომატოლოგიური პრეპარატები | |||
| A სტომატოლოგიური პრეპარატები | |||
| C კორტიკოსტეროიდები ადგილობრივი გამოყენებისათვის პირის ღრუს დაავადებების დროს | |||
| ანოტაცია: | |||
| განსაკუთრებული მითითებები: | პრეპარატი განსაკუთრებული სიფრთხილით ინიშნება არასპეციფიკური წყლულოვანი კოლიტით დაავადებულ პაციენტებში, აგრეთვე დივერტიკულიტის, ნაწლავების ახლად ჩამოყალიბებული ანასტომოზის, კუჭისა და 12-გოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადების, თირკმელების უკმარისობის, სისტემური ოსტეოპოროზის, მიასთენიის, არტერიული ჰიპოტენზიის, მკვეთრად გამოხატული არტერიული ჰიპერტონიის, შაქრიანი დიაბეტის, ფსიქიკური დაავადებების და ჰიპოალბუმინემიის დროს. ჰიპოთირეოზის და აგრეთვე ღვიძლის ციროზის დროს დექსამეთაზონის მოქმედება ძლიერდება. საწყისი ემოციური არასტაბილურობის ან ფსიქიკური დარღვევისადმი მიდრეკილების დროს შესაძლებელია აღნიშნული მოვლენების გაძლიერება. დექსამეთაზონის გამოყენებისას პაციენტებში რქოვანას ჰერპესის დროს შესაძლებელია რქოვანას პერფორაცია. პრეპარატით მკურნალობის პროცესში აუცილებელია თვალშიდა წნევის და რქოვანას მდგომარეობის პერიოდული კონტროლი. დექსამეთაზონით მკურნალობის უეცრად შეწყვეტის დროს, შესაძლებელია სინდრომის განვითარება (რომელიც დაკავშირებული არ არის ჰიპოკორტიციზმთან), და რომელიც ვლინდება ანორექსიით, გულისრევით, დათრგუნული მდგომარეობით, გენერალიზებული ძვალ-კუნთოვანი ტკივილებით, საერთო სისუსტით. დექსამეთაზონით მკურნალობის შეწყვეტიდან რამოდენიმე თვის განმავლობაში შესაძლებელია თირკმელზედა ჯირკვლის ქერქოვანი შრის შედარებითი უკმარისობა. აღნიშნულ პერიოდში სტრესული მდგომარეობების წარმოქმნის შემთხვევაში, გარკვეული დროით ჩვენებების მიხედვით ინიშნება გლუკოკორტიკოსტეროიდები, აუცილებლობის შემთხვევაში მინერალოკორტიკოიდებთან კომბინაციაში. ბავშვებში პრეპარატით ხანგრძლივი მკურნალობის პერიოდში აუცილებელია ზრდის პროცესის დინამიკის სისტემატური მეთვალყურეობა. ბავშვებში, რომლებიც მკურნალობის პერიოდში კონტაქტში იყვნენ წითელათი ან ჩუტყვავილით დაავადებულ პირებთან, პროფილაქტიკის მიზნით ინიშნება სპეციფიკური იმუნოგლობულინები. | ||
| ურთიერთქმედება სხვა მედიკამენტებთან: | დექსამეთაზონისა და საგულე გლიკოზიდების კომბინაციის დროს კალიუმის დეფიციტის გამო, შესაძლებელია ამ უკანასკნელთა მიმართ ტოლერანტობის გაუარესება; დიურეზულ საშუალებებთან - კალიუმის გამოყოფის გაძლიერება; დიაბეტის საწინააღმდეგო საშუალებებთან ერთად გამოყენებისას - ჰიპერკალიემია; კუმარინის წარმოებულებთან - ანტიკოაგულანტური ეფექტის შესუსტება; რიფამპიცინთან, ფენიტოინთან, ბარბიტურატებთან - დექსამეთაზონის მოქმედების ეფექტის შემცირება; ჰორმონულ კონტრაცეპტივებთან - დექსამეთაზონის მოქმედების ეფექტის გაძლიერება; არასტეროიდულ ანთების საწინააღმდეგო საშუალებებთან - კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ეროზიულ-წყლულოვანი დაზიანებები და სისხლდენები. პრაზიქვანტელთან - სისხლში მისი კონცენტრაციის შემცირება. | ||
| ფარმაკოლოგიური თვისება: | დექსამეთაზონი ხასიათდება კარგად გამოხატული ანთების საწინააღმდეგო, ანტიალერგიული და მადესენსიბილიზირებელი მოქმედებით, იგი ხასიათდება აგრეთვე შოკის საწინააღმდეგო, ანტიტოქსიკური და იმუნოდეპრესიული აქტივობით. პრეპარატი ანთების საწინააღმდეგო თვისებებით თითქმის 30-ჯერ აღემატება ჰიდროკორტიზონს. მას არ ახასიათებს მინერალოკორტიკოიდული აქტივობა. დექსამეთაზონის მოქმედების ეფექტი დაკავშირებულია ანთების მედიატორების გამონთავისუფლების დათრგუნვასთან. დექსამეტაზონის ანთების საწინააღმდეგო მოქმედება დაკავშირებულია ფერმენტ ფოსფოლიპაზა A2 დათრგუნვასთან, რომელსაც იგი ახორციელებს ენდოგენური ნივთიერების - ლიპოკორტინის პროდუქციის სტუმულაციის ხარჯზე. ამის შედეგად ადგილი აქვს პროსტანოიდების, ლეიკოტრიენების და თრომბოციტების აქტივაციის ფაქტორის გამომუშავების ინჰიბირებას. დექსამეთაზონი ამცირებს ექსუდაციის პროცესს და ხელს უშლის ანთებით ზონაში ლეიკოციტების დაგროვებას, ამცირებს მაკროფაგების და ფიბრობლასტების აქტივობას. დექსამეტაზონი აგრეთვე ხელს უწყობს კაპილარების განვლადობის შემცირებას და უჯრედული მემბრანების (განსაკუთრებით ლიზოსომური) სტაბილიზაციას. დექსამეთაზონის იმუნოდეპრესიული ეფექტი განპირობებულია ლიმფოციტებიდან და მაკროფაგებიდან ციტოკინების (ინტერლეიკინ 1,2, Y ინტერფერონის) გამონთავისუფლების შეფერხებასთან. ნივთიერებათა ცვლის პროცესებზე პრეპარატის ძირითადი მოქმედება ვლინდება ცილების კატაბოლიზმის პროცესების აქტივაციით, ღვიძლში გლუკონეოგენეზის გაძლიერებით და პერიფერიული ქსოვილების მიერ გლუკოზის უტილიზაციის შემცირებით. დექსამეთაზონი თრგუნავს ვიტამინ “D” აქტივობას, რაც იწვევს კალციუმის შეწოვის პროცესის შემცირებას და ორგანიზმიდან მისი გამოყოფის გაძლიერებას. პრეპარატი უკუკავშირის პრინციპით აინჰიბირებს ადრენოკორტიკოტროპული ჰორმონის სეკრეციას და ენდოგენური გლუკოკორტიკოსტეროიდების პროდუქციას. დექსამეტაზონის განსაკუთრებულ თვისებას წარმოადგენს ჰიპოფიზის ფუნქციის მნიშვნელოვანი ინჰიბირება. | ||
| ფარმაკოკინეტიკა: | პრეპარატი ძირითადად მეტაბოლიზდება ღვიძლში. მისი ნახევარგამოყოფის პერიოდი შეადგენს 110-210წთ-ს. ორგანიზმიდან გამოიყოფა თირკმელების საშუალებით. ოფთალმოლოგიაში პრეპარატის ადგილობრივად გამოყენებისას იგი შეიწოვება რქოვანას ინტაქტური ეპითელიუმის მიერ თვალის ლორწოვან გარსში. თვალის ქსოვილის ან რქოვანას ლორწოვანი გარსის დაზიანების დროს დექსამეთაზონის შეწოვის სიჩქარე მნიშვნელოვნად იზრდება. | ||
| ჩვენება: | შიგნით მისაღებად: ადისონ-ბირმერის დაავადება; მწვავე და ქვემწვავე თირეოიდიტი, ჰიპოთირეოზი, თირეოტოქსიკოზთან დაკავშირებული პროგრესირებადი ოფთალმოპათია; ბრონქული ასთმა; რევმატოიდული ართრიტი გამწვავების ფაზაში; არასპეციფიკური წყლულოვანი კოლიტი; შემაერთებელი ქსოვილის სისტემური დაავადება. აუტოიმუნური ჰემოლიზური ანემიები, თრომბოციტოპენია, სისხლმბადი ორგანოების აპლაზია და ჰიპოპლაზია, აგრანულოციტოზი, შრატისმიერი დაავადება. მწვავე ერითროდერმია, პემფიგუსი (ჩვეულებრივი), მწვავე ეგზემა (მკურნალობის დასაწყისში). ავთვისებიანი სიმსივნეები (პალიატიური თერაპიის სახით). თანდაყოლილი ადრენოგენიტალური სინდრომი. თავის ტვინის შეშუპება (ძირითადად გლუკოკორტიკოსტეროიდების წინასწარი პარენტერული გამოყენების შემდეგ). პრეპარატის პარენტერული გამოყენება: სხვადასხა გენეზის შოკი, თავის ტვინის შეშუპება (თავის ტვინის სიმსივნის, ქალატვინის ტრავმის, ნეიროქირურგიული ჩარევის, თავის ტვინში სისხლჩაქცევის, ენცეფალიტის, მენინგიტის, სხივური დაზიანების დროს). ასთმური სტატუსი. მძიმე ალერგიული რეაქციები (კვინკეს შეშუპება, ბრონქოსპაზმი, დერმატოზი, სამკურნალო პრეპარატებით გამოწვეული მწვავე ანაფილაქსიური რეაქცია, შრატის გადასხმა, პიროგენული რეაქციები). მწვავე ჰემოლიზური ანემიები, თრომბოციტოპენია, მწვავე ლიმფობლასტური ლეიკემია, აგრანულოციტოზი. მძიმე ინფექციური დაავადებები (ანტიბიოტიკებთან კომბინაციაში). თირკმელზედა ჯირკვლების ქერქოვანი შრის მწვავე უკმარისობა; ცრუ კრუპი, სახსრების დაავადებები (მხარ-ბეჭის პერიართრიტი, ეპიკონდილიტი, სტილოიდიტი, ბურსიტი, ტენდოვაგინიტი, კომპრესიული ნეიროპა-თია, ოსტეოქონდროზი, სხვადასხვა ეტიოლოგიის ართრიტები, ოსტეოართროზი). პრეპარატის გამოყენება ოფთალმოლოგიურ პრაქტიკაში: არაჩირქოვანი და ალერგიული კონიუნქტივიტი, კერატიტი, კერატოკონიუნქტივიტი ეპითელიუმის დაზიანების გარეშე, ირიტი, ირიდოციკლიტი, ბლეფაროკონიუნქტივიტი, ბლეფარიტი, ეპისკლერიტი, სკლერიტი, თვალის ტრავმის და ოპერაციული ჩარევის შედეგად განვითარებული ანთებითი პროცესი, სიმპათიკური ოფთალმია. | ||
| დოზირება და მიღების წესი: | ინდივიდუალურია. შიგნით მისაღებად მძიმე დაავადებების დროს მკურნალობის დასაწყისში ინიშნება 10-15მგ-მდე დღეღამეში, შემანარჩუნებელი დოზა შეადგენს 2-4.5მგ-ს დღეში და უფრო მეტს. დღეღამურ დოზას ყოფენ 2-3 მიღებაზე. მცირე დოზებით გამოყენებისას დექსამეთაზონი ინიშნება ერთჯერადად დილას. პარენტერული გამოყენებისას პრეპარატი შეჰყავთ ვენაში ნელა ან წვეთოვანი ინექციის სახით (მწვავე და გადაუდებელი მდგომარეობების დროს), კუნთებში; შესაძლებელია აგრეთვე დექსამეთაზონის პერიარტიკულური და სახსარშიდა შეყვანა. დღეღამის განმავლობაში შესაძლებელია პრეპარატის 4-დან 20მგ-მდე შეყვანა 3-4მიღებაზე. პარენტერული შეყვანის ხანგრძლივობა ძირითადად შეადგენს 3-4 დღეს, შემდგომში გადადიან შემანარჩუნებელ მკურნალობაზე პრეპარატის პერორალური ფორმით. სხვადასხვა დაავადებების მწვავე პერიოდში და მკურნალობის დასაწყისში დექსამეტაზონის გამოყენება ხდება შედარებით მა-ღალ დოზებში. თერაპიული ეფექტის მიღწევისას ხდება პრეპარატის დოზის შემცირება რამოდენიმე დღიანი ინტერვალით შემანარჩუნებელი დოზის მიღწევამდე ან მკურნალობის შეწყვეტამდე. ოფთალმოლოგიაში გამოყენებისას მწვავე მდგომარეობების დროს კონიუნქტივურ პარკში იწვეთებენ 1-2წვეთს ყოველ 1-2სთში, შემდგომში ანთების შემცირების შემდეგ, ყოველ 4-6სთ-ში. მკურნალობის ხანგრძლივობა, დაავადების კლინიკური მიმდინარეობის მიხედვით შეადგენს 1-2 დღიდან რამოდენიმე დღემდე. | ||
| გვერდითი მოვლენები: | ენდოკრინული სისტემის მხრივ: ხანმოკლე თერაპიის დროს - გლუკოზის მიმართ ტოლერანტობის დაქვეითება; ხანგრძლივი თერაპიის დროს შესაძლებელია იცენკო-კუშინგის სინდრომის განვითარება, ჰიპერგლიკემია - სტეროიდული დიაბეტის განვითარებამდე, თირკმელზედა ჯირკვლის ქერქის უკმარისობა, განსაკუთრებით სტრესის (ტრავმის, ქირურგიული ოპერაციის, თანმხლები დაავადებების) დროს. ნივთიერებათა ცვლის მხრივ: ჰიპერლიპოპროტეინემია, ჰეპატომეგალია. გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მხრივ: ხანმოკლე თერაპიის დროს - ბრადიკარდია, არტერიული ჰიპოტენზია, კოლაფსი (განსაკუთრებით პრეპარატის მაღალი დოზების სწრაფად შეყვანის დროს), არითმია, გულის გაჩერება; ხანგრძლივი თერაპიის დროს შესაძლებელია მიოკარდიუმის დისტროფია. ცნს-ის მხრივ: ხანგრძლივი თერაპიის დროს შესაძლებელია გუნება-განწყობის შეცვლა, ფსიქოზი, ქალასშიდა წნევის მომატება, თავბრუსხვევა, თავის ტკივილი, კრუნჩხვები. მხედველობის მხრივ: თვალის შიდა წნევის მომატება, უკანა კაფსულარული კატარაქტა, ეკზოფტალმი; ოფთალმოლოგიურ პრაქტიკაში დექსამეთაზონის ხანგრძლივად გამოყენებისას შესაძლებელია თვალშიდა წნევის მომატება; რქოვანას განლევის დროს შესაძლებელია მისი პერფორაცია. საჭმლისმომნელებელი სისტემის მხრივ: ხანგრძლივი თერაპიის დროს შესაძლებელია: გულისრევა, ღებინება, კუჭის სტეროიდული წყლულის განვითარება, კუჭნაწლავის ტრაქტის ეროზიულ-წყლულოვანი დაზიანებები, პანკრეატიტი. სისხლის სურათის მხრივ: ხანგრძლივი თერაპიის დროს შესაძლებელია თრომბოციტების წარმოქმნის ზრდა. დერმატოლოგიური რეაქციები: ხანგრძლივი თერაპიის დროს - სახის ერითემა, კანის ატროფია, პეტექიები, ეკქიმოზი, სტრიები, პანიკულიტი, ჭრილობების შეხორცების შეფერხება. პრეპარატის იმუნოდეპრესიული მოქმედებით გამოწვეული გვერდითი მოვლენები: ხანმოკლე თერაპიის დროს - იმუნიტეტის დაქვეითება; ხანგრძლივი თერაპიის დროს შესაძლებელია ხშირი ინფექციები და მათი მიმდინარეობის დამძიმება. | ||
| უკუჩვენება: | დექსამეთაზონის მიმართ მომატებული მგრძნობელობა. სისტემური მიკოზები, სახსრებისა და სახსრების ირგვლივ მდებარე ქსოვილების ინფექციური დაზიანებები, III-IV ხარისხის სიმსუქნე (პრეპარატის შიგნით მიღებისას). ოფთალმოლოგიურ პრაქტიკაში გამოყენება, თვალის ვირუსული და სოკოვანი დაავადებები, თვალის ჩირქოვანი ინფექციის მწვავე ფორმა სპეციფიკური თერაპიის არ ჩატარების დროს, ეპითელიუმის დეფექტებთან დაკავშირებული რქოვანას დაავადებები, ტრაქომა, გლაუკომა. | ||
| ორსულობა და ლაქტაცია: | ორსულობის დროს (განსაკუთრებით I ტრიმესტრში), აგრეთვე ლაქტაციის პერიოდში დექსამეთაზონის გამოყენება მხოლოდ იმ შემთხვევაშია შესაძლებელი, როდესაც დედისათვის სასარგებლო შედეგი მკვეთრად სჭარბობს ნაყოფზე მოქმედების პოტენციურ რისკს. ორსულობის პერიოდში პრეპარატის ხანგრძლივად გამოყენებისას შესაძლებელია ნაყოფის ზრდის პროცესის დარღვევა, ხოლო ორსულობის ბოლო ტრიმესტრში პრეპარატის გამოყენებისას - ნაყოფის თირკმელზედა ჯირკვლის ქერქოვანი შრის ატროფია, რაც ახალშობილში ჩანაცვლებითი თერაპიის ჩატარებას მოითხოვს. |
Page generation time: 0. 026816706 sec.
