| უნიფიცირებული დასახელება: | ცისპლატინიCisplatin | ||
| ა.თ.ქ. კლასიფიკაცია: | |||
L01XA01 | L სიმსივნის საწინააღმდეგო პრეპარატები და იმუნომოდულატორები | ||
| 01 სიმსივნის საწინააღმდეგო პრეპარატები | |||
| X სიმსივნის საწინააღმდეგო სხვა პრეპარატები | |||
| A პლატინის ნაერთები | |||
| ანოტაცია: | |||
| ფარმაკოლოგიური თვისება: | პრეპარატი წარმოადგენს პლატინის ნაერთს, რომელიც ხასიათდება ანტიკანცეროგენული ეეფქტით. მისი მოქმედების მექანიზმი განპირობებულია დნმ-თან შეკავშირებით, რის შედეგადაც იცვლება დნმ-ის სტრუქტურა და ითრგუნება მისი სინთეზი. ცისპლატინი მცირე ხარისხით აინჰიბირებს ცილებისა და რნმ-ის სინთეზს. პრეპარატი არ არის აღჭურვილი ფაზური სპეციფიკურობით. | ||
| ფარმაკოკინეტიკა: | ვენაში შეყვანის შემდეგ ცისპლატინის ფარმაკოკინეტიკური პარამეტრები აღიწერება ორფაზიანი ფარმაკოკინეტიკური მრუდით. საწყისი ფაზა ძალიან სწრაფია, ნახევრადგამოყოფის პერიოდით 29-45 წთ, რომლის შემდეგ ვითარდება ხანგრძლივი ფაზა ნახევრადგამოყოფის პერიოდით - 2-4 დღე. ასეთი ხანგრძლივი გამოყოფის ფაზა განპირობებულია პრეპარატის ცილებთან მაღალი ხარისხის კავშირით. ჩვეულებრივ პრეპარატის 90%-ზე მეტი უკავშირდება პლაზმის ცილებს. მისი ინტრავენური, შედარებით ნელი შეყვანის დროს თირკმელებით ელიმინირდება პრეპარატის დოზის 15-25% პირველი 2-4 სთ-ის განმავლობაში სწრაფად, ძირითადათ უცვლელი სახით, ხოლო 20-75% პირველ 24 სთ-ის განმავლოაბში. პრეპარატის დარჩენილი რაოდენობა უკავშირდება ქსოვილებსა და პლაზმის ცილებს. ცისპლატინი გროვდება თირკმელებში, ღვიძლში, წვრილ ნაწლავსა და საკვერცხეებში. იგი ვერ აღწევს ჰემატოენცეფალურ ბარიერს და არ იდენტიფიცირდება ზურგის ტვინის სითხეში მნიშვნელოვანი რაოდენობით. ჩვენება: - სათესლე ჯირკვლის არასემინომური მეტასტაზური სიმსივნეები; - საკვერცხეების გავრცელებული რეფრაქტერული სიმსივნე; - შარდის ბუშტის რეფრაქტერული სიმსივნე დისიმინირების სტადიაში; - თავისა და კისრის რეფრაქტერული სიმსივნე. ცისპლატინის გამოყენება შესაძლებელია როგორც მონოთერაპიის, ასევე სიმსივნის საწინააღმდეგო კომპლექსური თერაპიის სახით. | ||
| დოზირება და მიღების წესი: | მოზრდილებსა და ბავშვებში მონოთერაპიის სახით ცისპლატინის მიღების წესი შემდეგია: 50-100 მგ/მ 2 ერთჯერადი ინფუზიის სახით 6-8 სთ-ის განმავლობაში ყოველ 34 კვირაში ერთხელ; ვენაში ან ნელი შეყვანის გზით - 15-20 მგ/მ 2 ყოველდღიურად 5 დღის განმავლობაში ყოველ 3-4 კვირაში. ზურგის ტვინის ფუნქციის დარღვევის მქონე პაციენტებში დოზა უნდა შემცირდეს. ცისპლატინის განმეორებითი კურსი არ ტარდება მანამ, სანამ: ა) კრეატინინის კლირენსი სისხლის შრატში არ დაიწევს 140 მკმოლ/ლ-ზე ქვევით, ხოლო პლაზმაში შარდოვანას დონის მაჩვენებელი 9 მმოლ/ლ-ზე ქვემოთ. ბ) პერიფერიულ სისხლში ფორმიანი ელემენტების რიცხვი არ მიაღწევს მისაღებ დონეს (თრომბოციტები 100000/მმ 3 ზევით, ლეიკოციტები 4000/მმ 3 ზევით). საჭიროა ბაზალური აუდიოგრამის გადაღება და პერიოდულად პაციენტის სმენის ორგანოზე დაკვირვება. ცისპლატინის ხსნარის მომზადების წესი: ხნარის მომზადება რეკომენდებულია უშუალოდ გამოყენების წინ. ინფუზია უნდა დასრულდეს ხსნარის მომზადებიდან 24 სთ-ის განმავლობაში, ხოლო პრეპარატის დარჩენილი ნაწილი განადგურდეს. პაციენტებში საჭიროა ჩატარდეს ადექვატური ჰიდრატაცია ცისპლატინის შეყვანამდე და მისი მიღებიდან 24 სთ-ის განმავლობაში, შარდის გამოყოფის უზრუნველსაყოფად და ნეფროტოქსიურობის შესამცირებლად. ჰიდრატაცია შესაძლებელია მიღწეულ იქნას ვენაში 2 ლ 5% გლუკოზის Ѕ Ѕ და 1/3 ნორმალურ ფიზიოლოგიურ ხსნარში 2-4 სთ-ის განმავლობაში შეყვანით. საინექციო ცისპლატინის აუცილებელი დოზა უნდა დავუმატოთ 1 ლ ფიზიოლოგიურ ხსნარს და შეყვანა ვაწარმოოთ სასურველი პერიოდის განმავლობაში. პრეპარატის შეყვანიდან 24 სთ-ის განმავლობაში აუცილებელია ადექვატური ჰიდრატაციისა და შარდის გამოყოფის შენარ-ჩუნება, რაც შესაძლებელია 1-2 ლ ფიზიოლოგიური ხსნარის ან გლუკოზისა და ფიზიოლოგიური ხსნარის შეყვანით 6-12 სთ-ის განმავლობაში. ცისპლატინი ჩვეულებრივ გამოიყენება შემდეგ ციტოტოქსიურ პრეპარატებთან კომბინაციაში: სათესლე ჯირკვლის ავთვისებიანი სიმსივნის დროსვინბლასტინთან, ბლეომიცინთან, აქტინომიცინთან ერთად. საკვერცხეების სიმსივნის დროს - ციკლოფოსფამიდთან, დოქსორუბიცინთან, ჰექსამეთილმელამინთან, ფტორურაცილთან; თავისა და კისრის სიმსივნის სამკურნალოდ - ბლეომიცინთან და მეტოტრექსატთან. პრეპარატის დოზა განისაზღვრება მიღებული ქიმიოთერაპიული პროგრამის შესაბამისად. გვერდითი მოვლენები: თირკმელების მხრივ: პრეპარატის კუმულირებით გამოწვეული დოზადამოკიდებული თირკმელების უკმარისობა წარმოადგენს ტოქსიურობის ძირითად ფაქტორს, რომელიც ზღუდავს ცისპლატინის დოზას. შედარებით ხშირად აღინიშნება გორგლოვანი ფილტრაციის დაქვეითება, რაც გამოიხატება შრატში კრეატინინის დონის მომატებით და თირკმელებში სისხლმიმოქცევის დაქვეითებით. .მკურნალობის დასაწყისში ან მის შემდეგ ჰიდრატაციის შემცირება იწვევს ნეფროტოქსიურობას. სისხლმბადი სისტემების მხრივ: ჰემატოლოგიური ტოქსიურობა ასევე წარმოადგენს დოზადამოკიდებულს და განპირობებულია პრეპარატების კუმულირებით. თრომბოციტებისა და ლეიკოციტების შედარებით მცირე რაოდენობა ჩვეულებრივ აღინიშნება მე-18-ე და 32-ე დღეებს (7,3დან 45 დღიან დიაპაზონში) შორის და პაციენტების უმრავლესობაში უბრუნდება საწყის დონეს 39 დღის შემდეგ. ლეიკოპენია და თრომბოციტოპენია შედარებით გამოხატულია პრეპარატის 50 მგ/მ-ზე მაღალი დოზის გამოყენების დროს. ცისპლატინის მომდევნო კურსის დანიშვნა არ არის რეკომენდებული მანამ, სანამ თრომბოციტების დონე არ გადააჭარბებს 100000/მმ3, ხოლო ლეიკოციტების - 4000/მმ 3-ს. პაციენტების უმრავლესობას აღენიშნებათ ანემია - ჩვეულებრივ მკურნალობის რამოდენიმე კურსის შემდეგ. მძიმე შემთხვევების დროს აუცილებელია ერითრომასის გადასხმა. არსებობს მონაცემები იმის შესახებ, რომ ცისპლატინი იწვევს ჰემოლიზური ანემიის განვითარებას კუმბსის დადებითი პირდაპირი რეაქციით. ცისპლატინით მომდევნო მკურნალობის კურსმა მგრძნობიარე პაციენტებში შესაძლოა გამოიწვიოს ჰემოლიზის გაძლიერება. კუჭ-ნაწლავისა და ღვიძლის მხრივ გვერდითი მოვლენები: გულისრევა და ღებინება აღენიშნება თითქმის ყველა პაციენტს. ზოგიერთ შემთხვევაში გვერდითი მოვლენები ატარებენ მძიმე ხასიათს. ამ დროს საჭიროა დოზის შემცირება და/ან მკურნალობის კურსის შეწყვეტა. ასევე აღინიშნება ღვიძლის ასპარაგინტრანსფერაზას და ტუტე ფოსფატაზას აქტივობის მომატება კლინიკური ნიშნებითა და ტოქსიური გამოვლინებით. ცნს-ისა და მგრძნობელობის ორგანოების მხრივ: ხშირად აღინიშნება ყურებში შუილი და სმენის დაქვეითება. ყურებში შუილი ჩვეულებრივ სწრაფად ქრება. სმენის დაკარგვა შესაძლებელია იყოს ცალმხრივი ან ორმხრივი და დაკავშირებულია 4000დან 8000 ჰერც სიხშირესთან. მსგავსი დაზიანების სიხშირე და სიმძიმე შესაძლებელია იყოს შეუქცევადი. პერიფერიული ნეიროპათია ვითარდება პარესთეზიების სახით “წინდის” და “ხელთათმანის” ტიპით, არეფლექსიითა და ვიბრაციული მგრძნობელობის დაკარგვით, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, როდესაც ცისპლატინი გამოიყენება რეკომენდირებულთან შედარებით მაღალ დოზებში. აღნიშნული ნეიროპათია შესაძლებელია იყოს შეუქცევადი. შესაძლებელია აგრეთვე მხედველობისა და ფერის შეგრძნების დაქვეითება. ცისპლატინის გამოყენების შემდეგ ზოგჯერ აღინიშნება ასევე მხეველობის ნერვის ნევრიტის განვითარების შემთხვევები. ხანგრძლივი დროით მკურნალობის შემ-თხვევაში მოსალოდნელია მიასთენური სინდრომისა და კრუნჩხვების განვითარება. წყალ-ელექტროლიტური ბალანსისა და ნივთიერებათა სხვა სახის ცვლის მხრივ: ჰიპომაგნეზიემია და ჰიპოკალციემია, რომლებიც ვლინდება კუნთების სპაზმებითა და აგზნებადობით, ტრემორით, კარპოპედალური სპაზმითა და/ან ტეტანიით. შესაძლებელია ჰიპერურიკემია, განსაკუთრებით 50მგ/მმეტი დოზის მიღების შემდეგ. შარდის მჟავას პიკური მაჩვენებლები აღინიშნება პრეპარატის მიღებიდან 3-5 დღის შემდეგ. მომატებული მგრძნობელობის რეაქციების მხრივ: ანაფილაქსიური რეაქციები, სახის შეშუპება, თავბრუსხვევა, ტაქიკარდია, კანზე გამონაყარი და ჰიპოტონია. რეაქციები ჩვეულებრივ ვლინდება პრეპარატის შეყვანიდან რამოდენიმე წუთში. ადრენალინის, გლუკოკორტიკოსტეროიდული და/ან ანტიჰისტამინური საშუალებების გამოყენების შემდეგ აღნიშნული გვერდითი მოვლენები ქრება. | ||
| უკუჩვენება: | - თირკმელების ფუნქციის გამოხატული დარღვევა; - სმენის დაქვეითება; - სისხლმბადი სისტემის დათრგუნვა; - ორსულობა და ლაქტაციი პერიოდი; - ცისპლატინის ან სხვა პლატინის შემცველი პრეპარატების მიმართ მომატებული მგრძნობელობა. | ||
| განსაკუთრებული მითითებები: | ცისპლატინი გამოიყენება ექიმის მეთვალყურეობის ქვეშ, რომელსაც გააჩნია ქიმიოთერაპიის გამოყენების გარკვეული გამოცდილება. ნეფროტოქსიურობის რისკის შესამცირებლად საჭიროა ჰიდრატაციის ჩატარება მკურნალობამდე, მის განმავლობაში და მკურნალობის შემდეგ. მკურნალობის დასაწყისში და მომდევნო დოზის შეყვანისას აუცილებელია შემდეგი პარამეტრების შემოწმება: 1. თირკმელების ფუნქცია, გორგლოვანი ფილტრაციის ჩათვლით, სისხლში შარდოვანას აზოტის, შრატისმიერი კრეატინინის და კრეატინინის კლირენსის ჩათვლით, ელექტროლიტების-ჰიპერმაგნეზიემიის და ჰიპერკალციემიის გამოსავლენად; ღვიძლის ფუნქციისა და ნევროლოგიური სტატუსის კონტროლი. აგრეთვე სმენის ფუნქციის, ერითროციტების, ლეიკოციტების და თრომბოციტების რაოდენობის მონიტორინგი. ცისპლატინის გამოყენებისას შესაძლებელია ანაფილაქტოიდური რეაქციების წარმოშობა, ამიტომ პაციენტებმა, რომლებიც იყენებენ მას საჭიროა მუდმივად თან იქონიონ მედიკამენტები და საჭირო მოწყობილობები. თირკმელებისა და ღვიძლის ფუნქციის დარღვევისას პრეპარატი სიფრთხილით ინიშნება. ბავშვებში ოტოტოქსიურობის წარმოშობის რისკი მოზრდილებთან შედარებით მაღალია. რეპროდუქციულ ასაკში მყოფ ქალებში პრეპარატი ინიშნება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც მოსალოდნელი სარგებელი მკვეთრად აჭარბებს ნაყოფზე მოქმედების პოტენციურ რისკს. პაციენტებმა თავიდან უნდა აიცილონ ჩასახვის შესაძლებლობა. ცისპლატინი რეაქციაში შედის ალუმინთან და წარმოქმნის შავი ფერის ნალექს. ამიტომ ცისპლატინის შეყვანისას ალუმინისაგან დამზადებული ხელსაწყოების: ნემსების, შპრიცების, კათეტერებისა და სხვა ნაკრებების გამოყენება დაუშვებელია. ცისპლატინთან მუშაობისას საჭიროა სპეციალური უსაფრთხოების წესების დაცვა. კანსა და ლორწოვან გარსზე შემთხვევითი კონტაქტის დროს აუცილებელია იგი დავიბანოთ წყლითა და საპნით. ორსულებმა თავი უნდა შეიკავონ ცისპლატინთან მუშაობისაგან. | ||
| ჭარბი დოზირება: | მოსალოდნელია მძიმე ხასიათის რეაქციების წარმოშობა. მკურნალობა სიმპტომატურია. ურთიერთქმედება სხვა სამკურნალო საშუალებებთან: ცისპლატინის ამინოგლიკოზიდებთან ან დიურეზულ სამკურნალო საშუალებებთან ერთდროული გამოყენებისას შესაძლებელია ცისპლატინის ნეფროტოქსიური და ოტოტოქსიური მოქმედების გაძლიერება. | ||
| ჩვენება: | სათესლე ჯირკვლებისა და საკვერცხეების ჰერმინოგენული (სასქესო უჯრედებიდან გამომდინარე) სიმსივნე, საკვერცხეების კიბო, საშვილოსნოს ტანის კიბო, საშვილოსნოს სარკომა, საშვილოსნოს ყელისა და ფალოპის მილების კიბო, თირკმლის მენჯისა და შარდსაწვეთების კიბო, შარდის ბუშტისა და ურეთრის კიბო, პროსტატისა და სასქესო ასოს კიბო, ოსტეოგენური სარკომა, იუნგის სარკომა, ნეირობლასტომა, რეტინობლასტომა, რბილი ქსოვილების სარკომა, ლიმფომა, საშვილოსნოს ქორიონკარცინომა, მედულობლასტომა, კანის კიბო, მელანომა, თავისა და კისრის სიმსივნე, საყლაპავის კიბო, ფილტვის კიბო, კუჭის კიბო, მსხვილი ნაწლავის კიბო, ავთვისებიანი თიმომა, მეზოთელიომა. |
Page generation time: 0. 021214651 sec.
