| უნიფიცირებული დასახელება: | ტოპირამატიTopiramate | ||
| ა.თ.ქ. კლასიფიკაცია: | |||
N03AX11 | N ნერვული სისტემა | ||
| 03 ეპილეფსიის საწინააღმდეგო პრეპარატები | |||
| A ეპილეფსიის საწინააღმდეგო პრეპარატები | |||
| X ეპილეფსიის საწინააღმდეგო სხვა პრეპარატები | |||
| ანოტაცია: | |||
| ფარმაკოლოგიური თვისება: | ტოპირამატი წარმოადგენს ანტიეპილეფსიურ საშუალებას, რომელიც მიეკუთვნება სულფამატ-ჩანაცვლებული მონოსაქარიდების კლასს. ელექტროფიზიოლოგიურმა და ბიოქიმიურმა გამოკვლევებმა, რომლებიც ჩატარებულია ნეირონების კულტურებზე გამოავლინა პრეპარატის სამი თვისება, რომელიც განსაზღვრას მის ანტიეპილეფსიურ აქტივობას. მოქმედების პოტენციალი, რომელიც განპირობებულია ნეირონის მდგრადი დეპოლარიზაციით, ითრგუნება ტოპირამატით ნატრიუმის არხების ბლოკადის გამო. ტოპირამატი ხელს უწყობს გამა-ამინოერბო მჟავას მიერ (გაემ) გაემ რეცეპტორების გააქტივებას და Cl-ნიონის იონური არხის გახსნას და ნეირონის მემბრანის ჰიპერპოლიზაციას, რაც მიუთი-თებს ტოპირამატის მიერ შემაკავებელი ნეირომედიატორის აქტიურობის პოტენცირებაზე. რადგანაც ტოპირამატის ანტიეპილეფსიური პროფილი საგრძნობლად განსხვავდება ბენზოდიაზეპინების პროფილისაგან, მას შეუძლია ხელი შეუწყოს ბენზოდიაზეპინების მიმართ არამგრძნობიარე გაემA რეცეპტორების აქტივობის მოდულირებას. ტოპირამატი ხელს უშლის კაინატის მიერ კაინატური ე. წ. AMPK რეცეპტორების აქტივაციას, თუმცა ნაკლებად მოქმედებს ამგზნები - გლუტამატის NMDA რეცეპტორებზე. ტოპირამატი თრგუნავს კარბოანჰიდრაზას ზოგიერთი იზოფერმენტის აქტივობას. თუმცა ამ მოქმედებით იგი საგრძნობლად ჩამორჩება აცეტაზოლამიდს - ნახშირმჟავა ანჰიდრაზის ცნობილ ინჰიბიტორს, რის გამოც ტოპირამატის ეს ეფექტი არ განიხილება როგორც ძირითადი კომპონენტი მის ანტიეპილეფსიურ მოქმედებაში. | ||
| ფარმაკოკინეტიკა: | ტოპირამატი შეიწოვება სწრაფად და ეფექტურად. შარდთან ერთად რადიოაქტიურობის გამოყოფაზე დაყრდნობით გამოთვლილ იქნა 100მგ 14C-ტოპირამატის შეწოვის საშუალო დონე, რომელმაც შეადგინა არანაკლებ 81%. საკვების მიღება არ ახდენს ზეგავლენას ტოპირამატის ბიოშეღწევადობაზე. პლაზმის ცილებთან შეკავშირება შეადგენს 13-17%-ს. ერთჯერადი დოზისათვის 1200 მგ-დე განაწილების საშუალო მოცულობა შეადგენს 0,55-0,8ლ/კგ. განაწილების მოცულობის სიდიდე დაკავშირებულია სქესთან. ქალებში იგი შეადგენს მამაკაცებში მიღებული მონაცემების 50%ს, რაც დაკავშირებულია ქალებში ცხიმოვანი ქსოვილის მაღალი შემცველობით. ჯანმრთელ მოხალისეებში ტოპირამატის მეტაბოლიზმი არ არის ინტენსიური (=20%). ხოლო ავადმყოფებში, რომლებიც იღებენ თანმხლებ თერაპიას ანტიეპილეფსიური პრეპარატებით, ადგილი აქვს მეტაბოლიზმში მონაწილე წამალთა ფერმენტების ინდუცირებას. ადამიანის პლაზმიდან, შარდიდან და ფეკალიებიდან გამოყოფილია, დახასიათებულია და იდენტიფიცირებულია 6 მეტაბოლიტი. 2 მათგანის ფარმაკოლოგიური აქტივობა, რომლებიც ინარჩუნებენ ტოპირამატის სტრუქტურას იქნა ტესტირებული და დადგენილია, რომ მათ არ გააჩნია კრუნჩხვების საწინააღმდეგო აქტივობა ან ეს უკანასკნელი გამოხატულია მინიმალურად. ტოპირამატის და მისი მეტაბოლიტების ელიმინაცია ხორციელდება თირკმელებით. პერორალური შეყვანის შემდეგ პლაზმური კლირენსი შეადგენს 2030მლ/წუთში. ავადმყოფებში თირკმელების ფუნქციის დარღვევით ტოპირამატის პლაზმური და თირკმელების კლირენსი მცირდება (≤ 60მლ/წუთში); პლაზმური კლირენსი მცირდება ასევე ავადმყოფებში თირკმელების დაავადების ტერმინალურ სტადიაში. მოხუცებულ ავადმყოფებში, რომლებსაც არ აღენიშნებათ თირკმელების დაავადება, ტომაპაქსის კლირენსი არ იცვლება. ავადმყოფებში ღვიძლის ფუნქციის ზომიერი და გამოხატული დარღვევით, ტოპირამატის პლაზმური კლირენსი მცირდება. | ||
| ჩვენება: | პრეპარატი გამოიყენება დამატებითი თერაპიის სახით ავადმყოფებში პარციალური ეპილეფსიური კრუნჩხვებით, რომლებსაც თან ახლავს მეორადი გენერალიზებული კრუნჩხვებით. | ||
| დოზირება და მიღების წესი: | მინიმალური ეფექტური დოზა შეადგენს 200მგ დღეში. დღეღამის დოზა შეადგენს 200მგ-დან 600მგ-მდე და ინიშნება 2 ჯერ დღეში. ზოგიერთ ავადმყოფს ესაჭიროება დღეღამური დოზის გაზრდა მაქსიმალურამდე - 1600მგ. რეკომენდებულია მკურნალობის დაწყება დაბალი დოზიდან და შემდგომი ეფექტური დოზის შერჩევა. დოზის შერჩევა იწყება 50მგ-დან ძილის წინ 1 კვირის განმავლობაში. შემდგომში კვირის ინტერვალით დოზა იზრდება 50-100მგ-ით და მიიღება 2 ჯერ. დოზის შერჩევისას აუცილებელია ხელმძღვანელობა კლინიკური ეფექტით. ზოგიერთ ავდმყოფში ეფექტი მიიღება პრეპარატის ერთხელ დღეში მი-ღებისას. არ შეიძლება აბის გაყოფა. ტოპირამატის მიღება ხდება საჭმლის მიღებისგან დამოუკიდებლად. მისი ეფექტურობის დასადგენად არ არის საჭირო მისი კონცენტრაციის კონტროლი პლაზმაში. ეს რეკომენდეციები გამოიყენება ყველა მოზრდილი ავადმყოფისათვის, მათ შორის მოხუცებულებში, რომლებსაც არ აღენიშნებათ თირკმელების დაავადებები. ტოპირამატი დიალიზის დროს გამოიყოფა პლაზმიდან, ამიტომ ამ პროცედურის დროს ავადმყოფს ეძლევა დამატებითი დოზა, რომელიც შეადგენს დღიური დოზის ნახევარს. დამატებით დოზა აუცილებელია მიღებულ იქნას 2 ჯერ: პროცედურის წინ და მის შემდეგ. დამატებითი დოზა ვარირებს დიალიზის აპარატის სახის მიხედვით. ტოპირამატის გამოყენება ბავშვებში 12 წლის ქვევით შეზღუდულია. | ||
| გვერდითი მოვლენები: | ტოპირამატის უსაფრთხოება დადგენილია ავდმყოფების და ჯანმრთელი მოხალისეების კვლევის საფუძველზე. რადგანაც ტოპამაქს გამოიყენებენ სხვა ანტიეპილეფსიურ საშუალებებთან ერთად, შეუძლებელია იმის დადგენა, თუ რომელი პრეპარატი ავლენს გვერდით ეფექტს. პლაცებოს მეთოდით დადგინდა, რომ ყველაზე ხშირად გვერდითი მოვლენები აღინიშნება ნერვული სისტემის მხრივ: ატაქსია, ყურადღების კონცენტრაციის დარღვევა, ცნობიერების დაბინდვა, თავბრუსხვევა, დაღლილობა, პარესთეზიები, ძილიანობა, მეტყველების მოშლა. იშვიათად აღინიშნება აგზნება, ამნეზია, ანორექსია, აფაზია, დეპრესია, დიპლოპია, ემოციონალური ლაბილობა, გულისრევა, ნეფროლითიაზი, ნისტაგმი, ყნოსვის გაუკუღმართება, მხედველობის დარღვევა, წონაში დაკლება. | ||
| ორსულობა და ლაქტაცია: | ტოპირამატი ორსულობის დროს გამოიყენება იმ შემთხვევაში, როდესაც მისი მოქმედების პოტენციური დადებითი ეფექტი აღემატება ნაყოფზე მოქმედების პოტენციურ რისკს. ლაქტაციის პერიოდში საჭიროა გადაწყდეს პრეპარატის მიღების აუცილებლობა. | ||
| უკუჩვენება: | მომატებული მგრძნობელობა პრეპარატის მიმართ. | ||
| განსაკუთრებული მითითებები: | ეპილეფსიის საწინააღმდეგო პრეპარატები, მათ შორის ტოპირამატი, უნდა მოიხსნას თანდათანობით, რათა მინიმუმამდე დავიყვანოთ კრუნჩხვების განვითარების სიხშირე. კლინიკურ კვლევებში დოზას ამცირებენ 100მგ-ით კვირაში ერთხელ. ტოპირამატის და მისი მეტაბოლიტების გამოყოფა ხდება თირკმელებით და იგი არ უკავშირდება ასაკს. ავადმყოფებში თირკმელების გამოხატული დარღვევებით პლაზმაში პრეპარატის მდგრადი კონცენტრაციის მისაღებად საჭიროა 10-15დღე, იმ ავადმყოფებისაგან განსხვავებით, რომელთაც აქვთ თირკმელებს ნორმალური ფუნქცია. ავადმყოფებში მიდრეკილებით ნეფროლითიაზისადმი, შეიძლება გაიზარდოს თირკმელებში კონკრემენტების გაჩენის საშიშროება. ამის თავიდან ასაცილებლად საჭიროა გაიზარდოს მიღებული სითხის რაოდენობა. ასევე ეს რისკი იზრდება ავადმყოფებში, რომლებიც იღებენ თანმხლებ პრეპარატებს. | ||
| ჭარბი დოზირება: | ჭარბი დოზირების მწვავე შემთხვევაში საჭიროა კუჭის ამორეცხვა. ექსპერიმენტებში In vitro ნაჩვენებია, რომ გააქტივებული ნახშირი არ იწვევს ტოპირამატის ადსორბციას, ამიტომ მისი გამოყენება ჭარბი დოზირების შემთხვევაში არ არის რეკომენდებული. აუცილებლობის შემთხვევაში იყენებენ დამხმარე საშუალებებს. ტოპირამატის ორგანიზმიდან ელიმინირების ეფექტური საშუალებაა ჰემოდიალიზი. | ||
| ურთიერთქმედება სხვა მედიკამენტებთან: | სხვა წამლებთან ურთიერთქმედება ტოპირამატის ერთდროული გამოყენება ეპილეფსიის საწინააღმდეგო სხვა პრეპარატებთან (ფენიტოინი, კარბამაზეპინი, ვალპროის მჟავა, ფენობარბიტალი, პრიმიდონი) არ მოქმედებს მათ სტაბილურ კონცენტრაციაზე პლაზმაში, გარდა ერთეული შემთხვევებისა, როდესაც ტოპირამატის დამატება ზრდის ფენიტოინის კონცენტრაციას პლაზმაში. ეს ყველაფერი გამოწვეულია ფერმენტის სპეციფიური პოლიფორმული იზოფორმის (CYP2C) დათრგუნვით. ამიტომ ყველა იმ ავადმყოფში, რომლებიც იღებენ ფენიტოინს და განუვითარდათ ინტოქსიკაციის მოვლენები, აუცილებელია განისაზღვროს ფენიტოინის დონე პლაზმაში. ეპილეფსიის საწინააღმდეგო სხვა პრეპარატების მოქმედება ტოპამაქსზე: ფენიტოინი და კარბამაზეპინი ამცირებენ ტოპირამატის კონცენტრაციას პლაზმაში. მათი დამატება იწვევს ტოპირამატის დოზის შეცვლას. ვალპროის მჟავის დამატება ან მოხსნა არ მოქმედებს ტოპირამატის კონცენტრაციაზე პლაზმაში. ⇔- ეფექტი არ არის, ∗- კონცენტრაციის გაზრდა ცალკეულ ავადმყოფებში, ↓ - კონცენტრაციის შემცირება პლაზმაში ესპ - ეპილეფსიის საწინააღმდეგო პრეპარატი. დიგოქსინი: ტოპირამატის და დიგოქსინის ერთდროული გამოყენებისას აუცილებელია შრატში დიგოქსინის რუტინული მონიტორირება. ცენტრალური ნერვული სისტემის დამთრგუნველი პრეპარატები: არ არის რეკომენდებული ტოპირამატის და ალკოჰოლის ან სხვა ნერვული სისტემის დამთრგუნველი პრპარატების ერთდროული გამოყენება. პერორალური კონტრაცეპტივები: ტოპირამატის და კომბინირებული პრეპარატის (რომელიც შეიცავს ნორეთინდრონს და ეტინილესტრადიოლს) ერთდროული გამოყენება არ ახდენს მოქმედებას ნორეტინდრონის კლირენსზე, ხოლო ესტროგენური კომპონენტის კლირენსი საგრძნობლად იზრდება. ამ შემთხვევაში კონტრაცეპტივების დოზა მცირდება. ავადმყოფებმა, რომლებიც იღებენ პერორალურ კონტრაცეპტივებს, უნდა აცნობონ ექიმს მენსტრუალური დარ-ღვევების შესახებ. სხვა პრეპარატები: ტოპირამატის და სხვა პრეპარატების ერთდროული გამოყენება, რომლებიც იწვევენ ნეფროლითიაზს, ზრდიან კონკრემენტების წარმოშობის რისკს თირკმელებში. ტოპირამატით მკურნალობის დროს არ შეიძლება მსგავსი პრეპარატების გამოყენება. ტრანსპორტის მართვა და სამუშაოს შესრულება, რომელიც საჭიროებს ყურადღების კონცენტრაციას: როგორც სხვა ანტიეპილეფსიური პრეპარატები, ტოპირამატი მოქმედებს ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე და შეიძლება გამოიწვიოს ძილიანობა, თავბრუსხვევა და სხვა სიმპტომები. ეს გვერდითი მოვლენები გამოხატულია სუსტად ან ზომიერად, მაგრამ პოტენციურად საშიშია ავდმყოფებისათვის ავტომობილის მართვის დროს და ასევე ტექნიკასთან მუშაობის პერიოდში, განსაკუთრებით ავადმყოფებში, რომლებსაც არა აქვთ პრეპარატის გამოყენების ინდივიდუალური გამოცდილება. |
Page generation time: 0. 022297408 sec.
